УДК821Л613-1
ББК 84(4 Бем)-5
М47
Мелодыя
натхнення
A
melody
of inspiration
Мінск
Энцынлаледыя •**» Петруся БроўкЬ» »12
УДК821Л613-1
ББК 84(4 Бем)-5
М47
ISBN 978-985-11 -0607-9
Складальнік ТА Сінькевіч
Мелодыя натхнення - A melody of inspiration / склад. A M47 ТАСінькевіч. — Мінск : Беларус Энцыкл. імя П. Броўкі, | 2012. — 240 с.
ISBN 978-985-11-0607-9.
У кнізе ўпершыню пад адной вокладкай сабраны вершы беларускіх лаэтаў на роднай мове I ў перакладзе на англійскую мову. Яна нібы мост звязвае дзве мовы, паказвае, наколькі чароўна гучаць вершы не толькі ў арыгінале, а і ў перакладзе. Кнігу складаюць творы пейзажнай і інтымнай лірыкі паэтаў 19— 20 стагоддзя і нашых сучаснікаў.
УДК 821.1613-1
ББК 84(4Бем)-5
Ц в с міпнск I
© Сінькевіч Т.А., складанне, 2012
©
Афармленне. РУП «Выдавецтва
«Беларуская
Энцыклапедыя
іаая
ГІетруся
Броукі», 2012
Гэй, ты, маці, родна мова, Гэй, ты звон вялікі, слова, Звон магучы, Звон бліскучы, 3 срэбра літы, 3 злота збіты, Загрымі ты, Загрымі!
Алесь Гарун
Ah, my native speech, my mother, Ah word, thou great bell, singing ever, Booming mighty, Gleaming brightly, From gold cast and Forged from argent, Thunder on, thou, Thunder on!
Ales Garun
ЯНКА КУПАЛА
А хто там ідзе, а хто там ідзе
У агромністай такой грамадзе?
— Беларусы.
А што яны нясуць на худых плячах,
На руках ў крыві, на нагах у лапцях?
— Сваю крыўду.
А куды ж нясуць гэту крыўду ўсю,
А куды ж нясуць на паказ сваю?
— На свет цэлы.
А хто гэта іх не адзін мільён,
Крыўду несць наўчыў, разбудзіў іх сон? — Бяда, гора.
А чаго ж, чаго захацелась ім, Пагарджаным век, ім, сляпым, глухім?
—Людзьмі звацца.
YANKA KUPALA
But who marches there, but who marches there
In such an enormous horde of despair?
— Byelorussians.
But what do they bear on their scraggy backs,
With bleeding hands, and with feet shod in bast?
— Their injustice.
But where do they bear their injustice to,
But where do they bear it in open view?
—To all people.
But what, then, taught these, many million strong,
To rouse up from sleep, and bear forth their wrong?
— Need and sorrow.
But what then, but what had these paupers in mind, Suppressed through the centuries, deaf and blind?
— To be called humans.
Translated by Walter May.
МёзШс
Я не для вас, паны, о не, Ў час вольны песенькі складаю, — Што спала ў сэрцы там на дне — Буджу і ў свет на суд пускаю, Я не для вас, паны, о не!
Я не для вас, паны, о не, Падчас збываюся спакою, Калі ў вачах сляза блісне, Маркотнай вызвана душою — Я не для вас, паны, о не!
Я не для вас, паны, о не, Свае дні лепшыя марную, — У вечнай з макамі вайне Жыву і радасці не чую —
Я не для вас, паны, о не!
Я не для вас, паны, о не, Падняць скібіну слова рвуся На запусцелым дзірване Сваёй старонкі Беларусі,
Я не для вас, паны, о не!
Я не для вас, паны, о не, Над доляй плачу свайго люду, 3 гразёй змяшалі 6 вы мяне Сваёй нікчэмнасцю прыблудаў...
Я не для вас, паны, о не!
Я не для вас, паны, о не, Пяю. Вам не паняць мучэння; Вам ваша сэрца не дрыгне На голас братняга цярпення.
О, не дрыгне, паны, о не!
I'M NOT FOR YOU
I/
m not for you, my lords, oh no! In leisure hour my song I write, Which in my heart lies slumbering low — I rouse it up, bring forth to light.
I'm not for you, my lords, oh no!
Km not for you, my lords, oh no!
I'm often of all peace bereft,
When in my eyes bright teardrops grow, With sorrow which my soul has swept — I'm not for you, my lords, oh no!
I'm not for you, my lords, oh no!
My youth's best days I squander so, In one eternal war with woe, Life's happiness I do not know —
I'm not for you, my lords, oh no!
I'm not for you, my lords, oh no! To raise a crop of words I haste, Upon my empty land I go, On Byelorussian grasslands vast.
I'm not for you, my lords, oh no!
I'm not for you, my lords, oh no! I grieve about my people's fate; You'd tread me in the mire below, You worthless breed, corrupt and base.
I'm not for you, my lords, oh no!
I'm not for you, my lords, oh no!
I sing: but you don't feel my pain. Your heart's not touched by pity, though. A brother's torment calls in vain.
You can't be touched by that, oh no!
Я не для вас, паны, о не’ Адною ўцехаю жыццё вам, Знячулі ў сытасці, віне, Вас не разжаліш праўды словам, О, не разбудзіш вас, о не!
Я не для вас, паны, о не,
А я для бедных і загнаных,
Я з імі мучуся ўраўне,
Ў адных закут з імі кайданах... Я не для вас, паны, о не!
Я не для вас, о паны, не’...
Я — для тых цёмных, нешчаслівых Ад іх і водгаласак мне Прымчыцца па лясах, па нівах, А не ад вас, пане, о не!
I'm not for you, my lords, oh no!
You live so fine, you swill the wine, You're dulled by gluttony, and so You can't be moved by truths of mine.
You can't be roused, my lords, oh no!
I'm not for you, my lords, oh no!
I'm for the poor, in stress and strain,
I'm one with them in equal woe,
And fettered by the self-same chain.
I'm not for you, my lords, oh no!
I'm not for you, my lords, oh no!
I'm for the ignorant and the sad.
From them to me responses flow,
I hear them in the field and glade, But not from you, my lords, oh no!
Translated by Walter May.
БЕЛАРУСКІМ ПАРТЫЗАНАМ
"Іартызаны, партызаны,
Беларускія сыны!
За няволю, за кайданы
Рэжце гітлерцаў паганых,
Каб не ўскрэслі век яны.
На руінах, папялішчах,
На крывавых іх слядах
Хай груган іх косці ліча,
На бяседу соваў кліча
Баль спраўляць на іх касцях.
Няхай Птлеру-вампіру
Клююць сэрца, смокчуць кроў;
Сыты быў людскім ён жырам, П'яны быў крывавым вірам, —
Хай жа гіне звер звяроў!
Выразаў ён старцам вочы,
Рэзаў матак і дзяцей, Дзікай зданню, патарочай Засланяў дні чорнай ночай, —
Хай жа гіне ліхадзей?
Партызаны,
партызаны,
Беларускія сыны!
За няволю, за кайданы
Рэжце гітлерцаў паганых,
Каб не ўскрэслі век яны.
Клічу вас я на пабеду,
Хай вам шчасцем свецяць дні, Выразайце людаедаў, Каб не стала іх і следу
На святой нашай зямлі.
TO BYELORUSSIAN PARTISANS
P artisans, o partisans,
Sons whom Byelorussia bore! For the captive, for his chain, Must the Hitlerites be slain,
So they never rise once more.
Over graves and burnt-out homes,
Over blood-stained tracks still fresh, May the crows call down the crows, May they count the enemy's bones,
Make their funeral feast his flesh.
As for Hitler, vampire-bred,
May the crows peck out his eyes!
He on human flesh has foil,
He has drunk the blood just let, May he die as a wild beast dies!
He has robbed the aged of sight,
Women, children, babies slain, Like a savage ghoul, his blight Turned bright day to darkest night.
May he die, the evil swine!
Partisans, o partisans,
Sons whom Byelorussia bore! For the captive, for his chain, Must the Hitlerites be slain,
So they never rise once more.
On to victory I call!
May your future days be fine!
Cut down these wild cannibals all, On our country's sacred soil,
May they leave no slightest sign!
Цень забітых матак, дзетак, Дзедаў вашых і бацькоў, Акрываўлены палетак Клічуць мсціць крывава гэтак, Як не мсцілі ад вякоў.
He давайце гадам сілы
Над сабою распасцерць,
Рыйце загадзя магілы,
Вырывайце з жывых жылы.
Кроў за кроў, а смерць за смерць!
Партызаны, партызаны, Беларускія сыны! За няволю, за кайданы Рэжце гітлерцаў паганых, Каб не ўскрэслі век яны.
Няхай ваша перамога
He кідае вас нідзе, .
He пужае хай трывога, —
Ваша чыстая дарога
Да свабоды давядзе...
Так ад нечысцяў ачысцім
Нашы нівы і лясы, Фашыстоўскіх псоў панішчым, I схінуцца, як калісьці,
Для нас нашы каласы.
Партызаны,
партызаны,
Беларускія сыны’
За няволю, за кайданы Рэжце гітлерцаў паганых, Каб не ўскрэслі век яны.
Ghosts of mothers, children cry,
And of sires and grandsires slain, And the bloodsoaked onslaught sly Calls for bloody vengeance high,
Such as ages have not seen.
Do not give these serpents power
Over you their coils to spread.
Dig their graves this very hour,
From the living tear the bowels,
Blood for blood, and death for death!
Partisans, o partisans,
Sons whom Byelorussia bore!
For the captive, for his chain,
Must the Hitlerites be slain,
So they never rise once more.
May your victory come to stay,
Never leave you, but stand fast.
May alarms not dim your day,
For the partisan's true way
Leads to freedom, long to last...
From that scum our soil w'ell purge,
Woods and water and the sky,
We'll bring low the fascist scourge,
Soon they'll bow down to the earth,
Like our gathered ears of rye.
Partisans, o partisans,
Sons whom Byelorussia bore!
For the captive, for his chain,
Must the Hitlerites be slain,
So they never rise once more!
Translated by Walter May.
style="position: absolute; top: 0.01in; left: 0.53in"
u
songs to thyw ^with friend^ ^toaseed-tiroef *№ broken forces.
: and mighty c
judbbomedlong-ам
of
tty
sires,
iird
pored,
unabated
a bright tab and vale strt
is nr gleaming
songs ohhe rotetf3iseupandnt 'Ofouklst never reta
?7mgdd-adorne< great be f and thorny.
Вольны вецер напеў вольных песень табе, Бор зялёны ўняў дружным гоманам, Сонца полымем вызвала к слаўнай сяўбе, Зоры веру ўлілі сілам зломаным.
I ў час буры, нягод і вялікіх надзей Зацвіла, расцвіла даўгажданая, I крыніцай жывой над айчызнай сваёй Паплыла, пацякла неспыняная.
Паплыла, пацякла з светлай казкай жыцця Полем, лесам, гарой і далінаю...
3 свойскіх кветак-пралесак — карона твая, Ўся сама — ясната лебядзіная.
Зіхаціш і гуслярскаю песняй звініш, Ўзнімаеш мінуўшчыну даўную;
Час сягонняшні ўперад ісці не пыніш, I глядзіш смела ў будучнасць тайную.
Смела ў сонцы ідзеш, якжывы агняцвет, Сееш ласкава сны залацістыя;
He пужае сумежны дакучны сусед, He пужае пуціна цярністая.
Ад мяжы да мяжы, ад капца да капца Абнаўлення павевы расходзяцца, Абнгмае душу без граніц, без канца Маці-радасць, што лепшы дзень родзіцца.
Ўжо не так тапары ў зялёным бары Хвойкі валяць зімой маразянаю, Ўжо не так касары ад зары да зары Летам звоняць касой адкляпанаю.
YOUNG BIELARUS
The free wind has sung free songs to thy name, Green woods caught them with friendly voices, The sun called with its flame to a seed-time far-famed, The stars poured faith into broken forces.
And in time of storms, troubles and mighty desires, Thou hast budded and bloomed, long-awaited,
In a life-freshet, over the land of thy sires, Thou hast flooded and poured, unabated.
Thou has flooded and poured, in a bright tale of life, Through field, woodland, hill and vale streaming...
From thy native flower-copses thy crown is made bright, Like a swan's plumage, brilliant gleaming.
Thou dost quiver and echo with songs of the bards, Long-past years thou dost raise up and nurture, Today's forward leap thou wouldst never retard, Boldly facing mysterious futures.
In the sun thou goest bold, lovely flower of fire, Gently sowing forth dreams, gold-adorned;
Thou fearest no neighbour, though great be his ire, Thou fearest no path briared and thorny.
From end unto end, frontier mound unto mound, On the breezes renewal is borne now,
And, embracing the soul, without limit or bound, Mother-joy for the better day born now.
Now there are no axes among forests green, Felling young pine-trees in frosty winter,
Now there are no reapers from dawn to dark seen In summer with scythes ringing, glinting.
ж* 16
Значан гарту руках, чутна песня без слёз, Грудзі славы надзеяй калышуцца, Ў кнігі новы з акон ёмка пёрамі з кос Наўсяды людзьмі новымі пішацца.
Расцвітай жа, ўзнімай на арліных крылах Душы, сэрцы і думы заспаныя, Вызывай, выклікай на вялікі прасцяг Сілу, ведзьмай-пятлёй не чапаную.
Высылай, рассылай на край свет пасланцоў, Як з гнязда сакалінага сокалаў, Хай лятуць, далятуць да байцоў-удальцоў, Хай грымяць весткай добраю ўвокала.
Годзе ў полі, ў лясах ты, старонка, і так Сіратой начавала забытаю,
Годзе выпіў крыві з сэрца крыўды чарвяк, Косці вецер тачыў непакрытыя.
Падымайся з нізін, сакаліна сям'я, Над крыжамі бацькоў, над нягодамі; Занімай, Беларусь маладая мая, Свой пачэсны пасад між народамі!..
Translated by Vera Rich.
ЦСДПВ
Blossom them, and raise, soaring upon eagle's wing, Souls, hearts and thoughts slumbering dully,
Awaken and forth into great spaces, bring Strength by the witch-noose unsullied.
Arise from the depths, thou of falcon-born race, O'er sires crosses, their woes, degradations,
O young Bielarus, come thou forth, take thy place Of honour and fame among nations.
Enough, dearest country, in field, wood and brake, Hapless orphan, thou spendst night's long glowering,
Enough of thy heart's-blood wrong drank as a snake, And cold winds blew, through thy bare bones scouring.
Send messengers forth, send unto the world's bound, As falcon from falcon-nest winging,
Let them fly, fly away unto warriors sound, Set the thunder of good news far-ringing.
Strength is known in the hands, without tears songs are blithe, Desirous of glory, breasts quiver,
In their books a new law, with pens of sun-scythes, New people are writing for ever.
style="position: absolute; top: 0.01in; left: 1.23in"
Кукавала зязюля Ў зялёным лесе, Гадавала матуля Дачушку Алесю.
Гаманіў бор сасновы Ўвечары і ранкі, Над калыскай ліповай Пела калыханкі.
Спі, засні, мая дзетка, Птушкі ўжо заснулі, Спі, засні, мая кветка, Люлі, люлі, люлі.
Спі, не ведай трывогі, Надыйдзе часінка, — На свае ўстанеш ногі, Мая ты дзяўчынка.
Будзеш кужаль ты прасці, Будзеш ткаці кросны, Выглядаці долі, шчасця Ў маладыя вёсны.
Кукавала зязюля У зялёным лесе.
He згадала матуля, Што выйдзе з Алесі.
Як набралася моцы Матчына дачушка, Паляцела да сонца Пералётнай птушкай.
ALESIA
The cuckoo called ever. In the greenwood, incessant, A mother watched over Her daughter, Alesia.
The pinewoods were singing, At morn and eve sighing, Over cradle of linden She sang, lullabying.
'Hushabye/tis the hour,
When the songbirds all slumber, Hushabye, dearest flower, Lullabye,lulla-lulla!
Do not stir, slumber sweetly, The hour comes soon after, When you'll stand on your feet, My own dearest daughter.
You will spin finest linen, At the loom will weave gaily, Gaze in your young springtime At good fortune, daily!'
The cuckoo called ever
In the greenwood, incessant, And mother dreamed never What life held for Alesia.
How when full strength had come to Her mother's dear daughter, She flew to the sun, on A bird's plumage soaring.
style="position: absolute; top: 0.01in; left: 1.28in"
go?
Паляцела дзяўчына Самалётам гонкім Над шчаслівай краінай, Над роднай старонкай.
Адчыняе вароты Нябесным маршрутам Ці як ястраб з высотаў Скача з парашутам.
I да сонца праз хвілю, А ўсё вышай, вышай! Самалётавым крыллем Воблакі калыша.
Стара маці днём, ночкай Марыць ля аконца: Ужо к прасніцы дочка He зляціць з-пад сонца.
Кукавала зязюля
У зялёным лесе, He згадала матуля, Што выйдзе з Алесі.
The maiden flew swiftly, In her fleet aircraft going, O'er smiling land lifted, Her own land, below her.
And she opened the doors to
The heavenly highway, And like hawk, down from soaring Comes the parachute flying.
To the sun in an instant, And high, higher ever, In her aeroplane winging The stormclouds she severed.
Night and day, mother waiting Vainly grieves at the window, From the sun flies the maiden Never back to her spindle.
The cuckoo called ever
In the greenwood, incessant, But mother dreamed never What life held for Alesia.
Translated by Vera Rich.
Hi мгімк
He пытайце, не прасеце
Светлых песень у мяне, Бо, як песню заспяваю, Жаль вам душу скалыхне.
Я 6 смяяўся, жартаваў 6ы, Каб вас чуць развесяліць, Ды на жыцце як паглядзіш, Сэрца болем зашчыміць.
Нешчасліва наша доля:
Нам нічога не дала.
He шукайце кветак ў полі, Бо вясна к нам не прыйшла.
YAKUB KOLAS
Do not beg, and don't expect Cheerful ballads from my lyre, For, when I strike up my song, Sorrow burns more fierce than fire.
I would laugh and joke with you, And for you some fun would make, But I look on life around, And my heart begins to ache.
How unhappy is our lot:
We were given not a thing.
Do not seek the meadow flower, For to us there came no spring.
Translated by Walter May.
БЕЛАРУСАМ
Устаньце, хлопцы, ўстаньце, браткі! Ўстань ты, наша старана!
Ўжо глядзіць к нам на палаткі Жыцця новага вясна.
Ці ж мы, хлопцы, рук не маем?
Ці ж нам сілы бог не даў?
Ці ж над родным нашым краем Промень волі не блішчаў?
Выйдзем разам да работы, Дружна станем, як сцяна, I прачнецца ад дрымоты 3 намі наша старана!
TO BYELORUSSIANS
Translated by Walter May.
Rise, my lads, arise, my brothers!
Rise, you too, beloved land!
In our huts the spring breeze flutters, See, a bright new life's at hand.
Have our arms, my lads, grown weakened? Has God given us no strong hearts?
Has no light of freedom beaconed Over our dear native parts?
Let us work in massive numbers, Stand together, like a wall, And, reviving from its slumbers, Our dear country with us all!
І
Я чую голас несціханы — Зямля мая мяне заве
I кроіць сэрца мне на раны, Звініць, як звон касы ў траве.
I шум дубовы, і стогн пушчы,
I рэкусхліп, і плач крыніц, I немы зрок балотнай тлушчы Нясуць мне весць пра чужаніц.
Я бачу постаці тэўтонаў — Халодны твар, звярыны від. He знае жалю, ні законаў
У сталь закованы капыт.
0, каб я меў такія ру кі, Зямля, абняў бы я цябе, Каб сцішыць гора тваё, мукі I сілу даць у барацьбе!
Зямля мая, мая краіна!
Я чую твой прызыўны звон.
Прымі жхоць слова твайго сына — He доўгі будзе твой палон.
Шумяць гняўліва твае пушчы, Трасуцца помстаю бары, I дзень твой хмурны зрок расплюшчыць — Ёсць у цябе багатыры!
I hear voice that naught can silence —
My own land calling me away;
It cuts wounds on my heart, beguiling It chimes like scythe-bell in the hay.
The sigh of oakgroves, forests' moaning, Sobbing of rivers, well-springs'tears, And muddy thickets dumbly looming, They bear me news of strangers here.
I see before me Teuton figures,
The faces cold, the eyes of beasts, They feel no law, they feel no pity, And steel-forged hoofs have they for feet.
Ah, had I but the arms, land, for it,
I'd embrace thee with all my might, I'd silence all your woe and torment, And give my strength into the fight.
0 my dear land, O my dear country, I hear your bell, its calling lure, Accept a son's words, offered humbly, Not long shall slavery endure,
Thy forests are astir with anger,
Thy woods with vengeance are ashake,
Thy day the cloudy dusk will scatter, Thou still hast warriors awake.
Translated
by Vera Rich.
Вобразы мілыя роднага краю, Смутак і радасць мая! Што маё сэрца да вас парывае? Чым так прыкованы я
К вам, мае ўзгорачкі роднага поля, Рэчкі, курганы, лясы, Поўныя смутку і жальбы нядолі, Поўныя сумнай красы?
Толькі я лягу і вочы закрыю, Бачу я вас прад сабой.
Ціха праходзіце вы, як жывыя, Ззяючы мілай красой.
Чуецца гоман мне спелае нівы, Ціхая жальба палёў,
Лесу высокага шум-гуд шчаслівы, Песня магутных дубоў...
Вобразы мілыя, вобразы смутныя, Родныя вёскі і люд, Песні цягучыя, песні пакутныя!.. Бачу і чую вас тут.
NATIVE PICTURES
Pictures beloved of my native country, You are my gladness, my pain, What can it be lures my heart to your bounty? What binds me so with its chain
To you, my low hills, set among native tillage, Rivers and forests and mounds?
Sorrow pervades you, misfortuned grief fills you, Sorrowful beauty abounds.
Whenever I lay myself down, close my eyelids,
I see you there, clear to my gaze, Softly, like living forms, you come, beguiling, With a fair beauty ablaze.
I hear the ripe harvest in glad conversation, The quiet complaint of the leas,
The happy drone of tall woods' murmuration, The song of the mighty oak-trees.
Pictures beloved, O pictures of yearning, Tillage and folk, own and dear,
Songs slowly languid, songs deep with mourning!.. I see you and hearken you here.
Translated by Vera Rich.
Вясна, вясна Жаданая!
Ты прыйдзеш зноў, Ты вернешся!
Вясёлы спеў, Прыветлівы Вады ў руччах Пачуецца.
Ачнецца гай I з песнямі Ў зялёны ліст Адзенецца.
Напоўніць лес Птушыны свіст, Травою луг Акрыецца.
А з полудня 3 маланкаю Хмурыначка Націснецца,
I першы гром, Як музыка, Таемна так Пракоціцца.
Зямелька ўся Ўскалышацца, Дажджом яна Абмыецца.
ВЯСНА
16У
2*
г
1*4
*
Wk
'Ч»
I
\\
0 spring, O long- Awaited one!
You will return, Come back again!
The joyful singing, Welcoming, Of water-brooks Be heard again,
The grove will waken, And with song In green leaf clothe Itself again,
The woods resound With whistling birds, The meadow wear New grass again,
And from the south With levin-light The stormcloud press Its way again.
And the first thunder, Music-like, Mysterious Roll forth again,
And all the earth Will snake again, With rain will wash Itself again,
style="position: absolute; top: -0.89in; left: 1.89in"
Ў
прыродзе ўсё Народзіцца, I
маладосць Ёй вернецца.
Ды толькі мне He вернешся, He вернешся Ты, моладасць.
Вясна, вясна Жаданая!
Ты
вернешся,
Ты вернешся!
Хочам мы зямлі і хлеба, Цяжка торбу нам насіць, He дае яго нам неба, Слоў няма нам больш прасіць.
Хочам сонца мы і свету, Цяжка нам хадзіць сляпым, Цяжка жыць нам без прывету, Як бы проклятым якім.
Хочам мы жыцця і волі, Цяжка нам насіць ярмо, — He спадзе яно ніколі, He спадзе яно само.
In nature all
Be born again, And youth to it Return again,
But thou wilt not Return again, Return again, To me, sweet youth!
0 spring, O long- Awaited one, You will return, Return again!
Translated by Vera Rich.
Land and bread we are seeking, Hard is a beggar's task, Heaven grants not our needing, No words for more to ask.
Sun and light we are seeking, Hard 'tis to stumble blind, Hard to live without greeting, Like some accursed-kind.
We seek life, freedom cherished, Hard 'tis the yoke to bear — And it will never perish, Perish away nowhere.
Translated by Vera Rich.
МАКСІМ БАГДАНОВІЧ |
|
"*^**^4. |
рт |
|
|
De la muzique avant toute chose |
|
P. Verlaine’ |
|
|
|
Па-над белым пухам вішняў, |
|
Быццам сіні аганёк, |
|
Б'ецца, ўецца шпаркі, лёгкі |
|
Сінякрылы матылёк. |
|
Навакол ўсё паветра |
|
Ў струнах сонца залатых, — |
ыод |
Ён дрыжачымі крыламі |
Ltirtenng |
Звоніць ледзьве чутна ў іх. |
|
1 ліецца хваляй песня, — |
|
Ціхі, ясны гімн вясне. |
|
Ці не сэрца напявае, |
раЛ? |
Навявае яго мне? |
|
Ці не вецер гэта звонкі |
HaiW |
Ў тонкіх зёлках шапаціць? |
йздгіЬ brio7 |
Або мо сухі, высокі |
|
Ля ракі чарот шуміць? |
|
He паняць таго ніколі, |
|
He разведаць, не спазнаць: |
|
He даюць мне думаць зыкі, |
|
Што ляцяць, дрыжаць, звіняць. |
|
|
|
Песня рвецца і ліецца |
|
На раздзельны, вольны свет. |
|
Але хто яе пачуе? |
|
Можа, толькі сам паэт. |
* ’ІГм. |
|
|
|
ік. |
*Музыкі перш за ўсё.
П.Верлен (франц.)
MAKSIM BAHDANOVICH
De la musique avant toute chose P.Verlaine
Above the white down of the cherries,
Like blue, fire, soaring high, Cleaving, weaving pathways, light and Swift — a blue-winged butterfly.
All around the air is trembling
With the sun in golden strings, And almost too quiet for hearing It strums them with trembling wings.
And in waves the song is pouring, Gentle gleaming paean to spring. Is it not my heart that carols? Is it not my heart that sings?
Is it not a bell-voiced zephyr, Whispering in the thin plants, hides?
Or perhaps the tall dry rushes Rustling at the waterside?
Not for us to understand it,
Not discover it, not learn:
The notes flying, quivering, ringing,
Let me not to thinking turn.
Song bursts forth and gushes into
The great world, unfettered, free.
But who is it that will hear it?
The poet alone, maybe.
style="position: absolute; top: 0.01in; left: 0.65in"
36
Ад родных ніў, ад роднай хаты У панскі двор дзеля красы Яны, бяздольныя, узяты Ткаць залатыя паясы.
I цягам доўгія часіны, Дзявочыя забыўшы сны, Свае шырокія тканіны На лад персідскі ткуць яны. А за сцяной смяецца поле, Зіяе неба з-за акна, — I думкі мкнуцца мімаволі Туды, дзе расцвіла вясна;
Дзе блішча збожжа ў яснай далі, СІнеюць міла васількі, Халодным срэбрам ззяюць хвалі Між гор ліючайся ракі;
Цямнее край зубчаты бора... I тчэ, забыўшыся, рука, Заміж персідскага узора, Цвяток радзімы васілька.
SLUTSKWEAVERS
From native home, from native village To the lord's court, for beauty's sake, Luckless girls taken from their village, Girdles of gold to weave and make Long hours of toiling they endeavour, Forgetful of their girlish dreams, Labour at the broad weaving ever, Where the Persian pattern gleams. Outside the walls, the smiling tillage, The blue sky gleams beyond the pane, And thoughts go wandering, willy-nilly, There where the spring's flower again, There by the rye, in the bright distance, The cornflowers shine with azure still, And waves of chilly silver glisten Where rivers gush between the hills; Edge of an oak-wood, dark in verdure... And hands, forgetful at the loom, Neglecting the designs of Persia, Weave in the native cornflower bloom.
Translated by Vera Rich.
ЛЕТАПІСЕЦ
Душой стаміўшыся ў жыццёвых цяжкіх бурах, Свой век канчае ён у манастырскіх мурах. Тут ціша, тут спакой, — ні шуму, ні клапот.
Ён пільна летапіс чацвёрты піша год I спісвае усё ад слова і да слова
3 даўнейшых граматак пра долю Магілёва, I добрыя яго і кепскія дзяла z Апавядае тут. Так рупная пчала Умее ў соты мёд сабраць і з горкіх кветак.
I бачанаму ім — ён годны веры сведак. Што тут чынілася у даўныя гады, Што думалі, аб чым спрачаліся тады, За што змагаліся, як баранілі веру, — Узнаюць гэта ўсё патомкі праз паперу! Яно забудзецца, умрэ, з вадой сплыве, — I вось у спомінах устане, ажыве, Калі знайдуць яго няхітрае пісанне Пра гэтае жыццё, надзеі, справаванне. Так мора сіняе прымчыць да нас вадой Бутэльку к берагу, аблітую смалой.
Ўсю ў дробных ракаўках і ў ціне. He замала Яна была ў вадзе і шмат чаго спаткала, Рыбалкі вылавяць бутэльку, разаб'юць, I, як трапляецца, быць мо ў ёй знайдуць Ліста. Па звычаю марскому гэтак весці Нам, утапаючы, шлюць людзі. Ў моры гдзесьці Загінулі яны, і, можа, соткі год
3 тых часаў працяклі, і згінуў іх народ, I ўсё змянілася і ўжо пра іх забыль Вы, літары, цяпер нанова ўсё збудзіл і!
I людзг зведаюць аб прадзедах сваіх, — Аб горы, радасцях і аб прыгодах іх, Каму маліліся, чаго яны шукалі, Дзе на глыбокім дне іх крыюць мора хвалі.
style="position: absolute; top: -1.01in; left: 1.69in"
THE
CHRONICLER
His soul grown weary-tired in life's stern tempests fending, Within cloister walls his days he now is ending. Here is silence, here is calm — no hubbub and no noise. Copying a chronicle four years he has employed.
Copying the whole from an ancient parchment, From first word to the last, of Mahilov’ and what passed there. And here are deeds of good and ill-deeds equally Set in the record. Just so the industrious bee Even from bitter flowers can fill its combs with honey. Then of events he saw he adds true testimony.
Here are the things which came to pass in former ages, What men thought then, and of what disputed sagely, Why they fought, and how the true faith they defended — By this paper all made known to their descendants! All is long-forgotten, dead, on waters drifting — But not it will arise, once more in memory living, When they find his simple, unadorned narration, Telling of that life, its hopes, its expectation.
Just so the blue sea carries to the shore To us a little flask where resin once was poured, Covered with small mussel shells and mud. Long, truly, It lay in the water, much it did endure there; Some fisherman may find the bottle, stave it in, And, so it happens, they may find there is, within, A letter. By the custom of the sea, some message Sent by shipwrecked sailors. Somewhere they have perished In the ocean; maybe centuries rolled on Since that time, maybe the nation now is gone, And all is changed, and even memory is drowsing! But, letters, you once more will waken and arouse men, And then about their forebears they will learn, and read About their woes and joys, about their noted deeds, To whom they made their player, what for they were seeking, Were on the deep sea floor the waves forever keep them.
Translated by Vera Rich.
*An ancient city in eastern Byelorus, first mentioned in the chronicles as a fortress in 1267 and as a town in 1526.
Узор прыгожы пекных зор Гарыць у цемні небасхіла; Вада балот, стаўкоў, азёр Яго ў глыбі сваей адбіла. I гімн спявае жабаў хор Красе, каторую з'явіла Гразь луж; напоўніць мгла прастор, I ўстане з іх гарашчы міла Узор.
I сонца дальш клянуць, што скрыла Луж зоры днём. I чуе бор,
I чуе поле крэхат хілы,
Ды жаб не ўчуць вышэй ад гор, Там. Дэе чыясь рука зрабіла Уэор*
Мне доўгае расстанне з Вамі Чарней ад вашых чорных кос Чаму ж нядобры час прынёс Мне доўгае расстанне з ВамІ? Я пабляднеў ад горкіх слёз I трыялет пачаў славамЬ Мне доўгае расстанне з Вамі Чарней ад Вашых чорных кос.
RONDEAU
Design of stars so fair and fine In the dark firmament is blazing; Waters of pools and marshes shine Mirroring in their depths this blazon. A mist into far space doth twine, A choir of frogs chants hymns of praising The beauty in the puddles shrined. And in them burns a fair, amazing Design.
Frogs curse the sun that hides from gazing The puddles'stars by day. The pine Woods hear, the field hears the croaked phrasing; But frog-songs o'er the mountain spine Rise not, where once some hand was tracing Design.
Translated by Vera Rich.
For me this long-drawn absence from you Is blacker far than your black braids. Why has this evil time then made For me this long-drawn absence from you? Grown white where bitter tear-drips strayed, A triolet thus I started on you: For me this long-drawn absence from you Is blacker far than your black braids.
style="position: absolute; top: -0.99in; left: -0.64in"
42
***
Я хацеў бы спаткацца з Вамі на вуліцыУ ціхую сінюю ноч
I сказаць:
«Бачыце гэтыя буйныя зоркі, Ясныя зоркі Геркулеса?
Да іх ляціць наша сонца, I нясецца за сонцам зямля.
Хто мы такія?
Толькі падарожныя, — папутнікі сярод нябёс. Нашто ж на зямлі
Сваркі і звадкі, боль і горыч, Калі ўсе мы разам ляцім Да зор?»
style="position: absolute; top: -0.46in; left: 2.04in"
Translated by Vera Rich.
***
I should like to meet with you on the highway In the quiet blue of the night And to say:'Do you see there those brilliant stars, The bright constellation of Hercules? Towards them our sun is flying, And with the sun, follows the earth. What then are we?
Only wayfarers, voyaging together among the stars. Why then, here on earth,
Are there quarrels and feuding, pain and sorrow, When all together we fly To the stars?
style="position: absolute; top: -1in; left: 0.49in"
Як Базыль у паходзе канаў, Ўсё старонку сваю спамінаў.
*#*Як Базыль у паходзе канаў, Ўсё старонку сваю спамінаў.
Мне вас болі ужо не гараць, Буйным збожжам на зары не засяваць.
Мне па вас ужо ніколі не хадзіць, Мне зялёнай травы не касіць.
Мне твой шум ужо болі не чуваць.
Мне высокіх сасон не рубаць.
Ўжо не прыйдзецца да сэрца прытуліць, Пасядзець, пажартаваць, пагаманіць.
He забыў твой сын сваёй маці, За цябе у зямлі яму ляжаці.
***
When Basil died, far on the march, He dreamed of his land at the last. 'Farewell, ah, farewell, ploughland strips, Farewell, too, to you, unploughed fallow, I shall never plough you again, Nor at dawn sow a rich crop of grain, Dark meadow, I'll not gaze on thee more, Thou clean, broad field stretching boundlessly! Nevermore to walk across thee shall I go, Nevermore the green grass shall I mow. I am leaving thee, pinewood sincere, Dark and dreaming, forest primeval! No longer shall I hear thee rustle so, No more lay thy lofty pines low. Ah, farewell to you, my dearest friends! No more to press you close to my heart, Sit with you, in jokes and talk take my part. Ah, a reverent farewell, Bielarus, Thou my country all fortuneless.
Thy son does not forget his mother, For thee he'll lie here, earth his cover...'
When Basil died far on the march, He dreamed of his land at the last.
Translated by Vera Rich.
Есць на свеце такія бадзягі, Што не вераць ні ў бога, ні ў чорта. Ім прыемны стракатыя сцягі Караблёў акіянскага порта.
I няма ім каго тут пакінуць, Бо нікога на свеце не маюць. Ўсё ім роўна: ці жыць, ці загінуць, - Аднаго яны моцна жадаюць:
Пабываць у краях незнаёмых, Ды зазнаць там і шчасця і гора, I загінуць у хвалях салёных Белапеннага сіняга мора.
Але мы — не таго мы шукаем, He таго на чужыне нам трэба.
He рассталіся 6 мы з нашым краем, Каб было дзеля нас у ім хлеба.
I на вулцы пад грукат, пад гоман, Дзе натоўп закруціўся рухавы, Нам маячыцца вёсачка, Нёман I агні партавыя Яібавы.
There are in this world such far-rovers Who believe not in God nor in devil, Who delight in bright banners high over The ships that in ocean ports revel.
They have none here to leave whom they cherish For they have neither kin nor belongings, They care not if they live or they perish, On one sole aim are fixed all their longings:
To visit lands, so far unsought-for,
To taste there of fortune and grieving, And to perish among the salt waters Of blue seas where white foam is heaving.
But we do not seek such a bounty, It is not far lands we are needing, We would not have left our dear country If there had been bread for our feeding.
And in clatter and noise of streets roaming, Where the crowd, ever-restless, whirls streaming, We dream of the village, the Nioman1, And Libava2 with harbour lights gleaming.
Translated by Vera Rich.
48
Здароў, марозны, звонкі вечар! Здароў, скрыпучы, мяккі снег! Мяцель не вее, сціхнуў вецер, I волен лёгкіх санак бег.
Як мары, белыя бярозы Пад сгнявой начной стаяць.
У небе зоркі ад марозу Пахаладзеўшыя дрыжаць.
Вільготны месяц стуль на поле Празрысты, светлы стоўп спусціў I рызай срэбнаю раздолле Снягоў сінеючых пакрыў.
Ўзрывайце ж іх санямі, коні! Звіні, вясёлых бомаў медзь! Вакол лятуць бары і гоні, Ў грудзях пачала кроў кілець.
style="position: absolute; top: 0in; left: 2.17in"
Translated by Vera Rich.
IN WINTERHeil, frosty evening, ringing, calling, Heil, crunching crisp, soft spread of snow, No snowstorm blows, the wind has fallen, And freely the light sledges go.
Like phantoms, birches whitely hover, Under night-time's dark-blue quilt, In the heavens, the stars shiver, Frozen utterly, frost-chilled.
The moist moon from on high is shedding A shaft, transparent and aglow, And with silver cloaks is spreading The blueing acres of the snow.
With sledges cleave the snow, good horses! Gay copper bells, ring out with zest! Forests and fields fly in swift courses, The blood is boiling in the breast.
0
Quand luira cette etoile un jour, La plus belle et la plus lointaine, Dites-lui qu'elle eut mon amour O derniers de la race humaine Sully-Prudhomme.”
Зорка Венера ўзышла над зямлёю, Светлыя згадкі з сабой прывяла...
Помніш, калі я спаткаўся з табою, Зорка Венера ўзышла.
3 гэтай пары я пачаў углядацца Ў неба начное і зорку шукаў.
Ціхім каханнем к табе разгарацца
3 гэтай пары я пачаў.
Але расстацца нам час наступае;
Пэўна, ўжо доля такая у нас.
Моцна кахаў я цябе, дарагая, Але расстацца нам час.
Буду ў далёкім краю я нудзіцца, Ў сэрцы любоў затаіўшы сваю;
Кожную ночку на зорку дзівіцца Буду ў далёкім краю.
Глянь іншы раз на яе, — у расстанні Там з ёй зліём мы пагляды свае...
Каб хоць на міг уваскрэсла каханне, Глянь іншы раз на яе...
*Калі аднойчы засвеціцца гэтая зорка, Найпрыгажэйшая і найдалейшая Скажыце ёй, што я кахаў яе, О, апошнія з роду людскога. Сюлі-Прудом (франц.)
ROMANCE
Quand luira cette etoile un jour, La plus belle et la plus lointaine, Dites-lui qu'elle eut mon amour 0 derniers de la race humaine Sully-Prudhomme.
Venus has risen above the broad skyline, Brought in her wake shining memories of love, Do you recall, when we met for the first time Venus had risen above?
From that time forth, evermore I'd go gazing Upon the night sky, seeking long for that star, Within me a deep silent love for you blazing From that time forth, evermore.
But the time of our parting draws near, ever nearer, Thus does our fate, does our fortune appear;
Deeply, profoundly I loved you, my dear one, But the time of our parting draws near.
In that far country, my buried under
My heart, dull and dreary, each night, high above, I shall gaze on that planet, my heart filled with wonder, In that far country, my love.
Gaze upon Venus once more, when far distant One from another, there mingling we'll pour Our glance — let love flower if but for an instant, Gaze upon Venus once more.
Translated by Vera Rich.
(Ахвярую А.Пагодзіну)
Un sonnet sans defaut Vaut seal un long poeme. Boileau*.
Паміж пяскоў Егіпецкай зямлі, Над хвалямі сінеючага Ніла, Ўжо колькі тысяч год стаіць магіла: Ў гаршчку насення жменю там знайшлі. Хоць зернейкі засохшымі былі, Усё ж такі жыццёвая іх сіла Збудзілася і буйна ўскаласіла Парой вясенняй збожжа на раллі.
Вось сімвал твой, забыты краю родны! Зварушаны нарэшце дух народны, Я верую, бясплодна не засне, А ўперад рынецца, маўляў крыніца, Каторая магутна, гучна мкне, Здалеўшы з глебы на прастор прабіцца.
&франціНеТ Мрты паэмы.
SONNET
Un sonnet sans defaut Vaut seul un long poeme. Boileau.
Where the Egyptian sands spread far around, Close where the waves of azure Nile are flowing, A tomb stood many thousand years: men going Within, some seeds hid in a jar were found.
Although the grains were parched and dried, still sound Their vital force awoke, and, new life knowing, Flourished abundantly, young ears were growing, In spring the crop stood high above the ground.
Forgotten land of mine, this is your symbol;
At last the people's spirit is atremble,
I believe it lies not in sterile sleep,
But that it will surge upward like a fountain, Which, rushing in a mighty, sounding leap, Pierces the soil, into free spaces mounting.
Translated by Vera Rich.
ЗВЕРШАУВЁСЦЫ
Калісьці летняю рабочаю парой Праз вёску я ішоў. Панураю чаргой 3 абох бакоў крывой і вузкай вулкі хаты Стаялі — шэрыя, струхлеўшыя; як латы, Віднеліся ў сцянах сляпыя вокны іх, I аж счарнелася салома стрэх гнілых. Ўсё руйнавалася, старэла, адмірала, I мала што вакол хоць трохі аздабляла Вясковую нуду: мак яркія цвяткі, Рознакалёрныя, як тыя матылькі У градах высыпаў і цешыў імі душу, Ды можна йшчэ было там-сам пабачыць грушу, Крывую, старую... вось толькі і ўсяго.
I да таго ж з людзей не вгдна нікаго, — Яны на полі ўсе; не мельканець спадніца, He пройдзе з вёдрамі па воду маладзіца, He ўгледзіш белую магерку мужыка, Ў паветры не памкне іржанне жарабка, I песня сумная не паліецца звонка... Што ж дзіўнага, калі, раптоўна крык дзіцёнка ГІачуўшы, дрогнуў я і аглядзеўся. Ах! Я спудзіў хлопчыка; на руках і нагах Ён, бедненькі, папоўз па траўцы ля сцяжынкі, Да нянькі траплячы — так год васьмі дзяўчынкі. I вось, дабраўшыся, ў падолак разам к ей 3 трывожным голасам уткнуўся ён хутчэй;
I, як схіляецца ад ветру верх бярозкі, Дзяўчынка к хлопчыку нагнулася І, слёзкі Сціраючы яму, штось пачала казаць, Каб заспакоіць плач — зусім як быццам маць;
I саліваліся ў жывы абраз ядыны Той выгляд мацеры ды з воблікам дзяўчыны, Дзіцячым, цененькім; і ў гэты час яна, Здавалася, была аж да краёў паўна Якойсь шырокаю, радзімаю красою,
style="position: absolute; top: -0.95in; left: 2.1in"
FROM
IN
THE
VILLAGE
Once upon a working day in summer-time I passed through a village. In a dreary line On both sides of the winding narrow lane, the houses Stood there, grey, decayed, like old rags, dull and frowsty; In the walls their windows staring blindly back, And even the thatch itself was rotted black.
All was ruins, grown old; here death had come crawling. Only here and there was something still adorning The village dreariness. The poppy still unfurled Bright flowers like butterflies, where many colours swirled, Beside the path, and with them made the soul grow carefree. Then, too, one might notice here and there a pear-tree, Crooked, gnarled with age... and that, indeed, was all — But no one to be seen, no people, none at all — All in the fields. No trace of bright skirt for a moment, No new bride passed with pails to bear the water homeward. No white caps of peasants to be seen, nowhere, No sounds of colts'neighing echoes in the air, No sad song was heard, floating, ringing, flying...
Then, how strange! There came the sound of infant crying. Hearing this, I started and looked round. Alas!
I'd scared a little boy. He crawled upon the grass Beside the path, on hands and knees, poor little baby, Towards his nursemaid — she a girl of eight years, maybe — And now he'd reached her, and into her lap straightway He hid his little head, voice fearful with dismay, And, as the tip of a small birch nods in the breezes, The girl bent to the little boy to calm and ease him. And wiped his tears, and started murmuring to him, Exactly, as a mother would. And thus, within One living form, the two mingled and merged together, The stature of a girl, manner of a mother.
At that moment she, childlike in form, and thin, Seemed sudden to appear filled to the very brim With some far-spreading native loveliness within her,
■ кШІ ! 56
А можа не краса была ў дзяўчынцы той, — Дзяўчынцы ўпэцканай і хілай, і худой, — А штось вышэйшае, што Рафаэль вялікі Стараўся выявіць праз маці Божай лікі.
Калісь глядзеў на сонца я, Мне сонца асляпіла вочы. Ды што мне цемень вечнай ночы, Калісь глядзеў на сонца я. Няхай усе з мяне рагочуць. Адповедзь вось для іх мая: Калісь глядзеў на сонца я, Мне сонца асляпіла вочы.
And, I recall, my soul grew finer for an instant, But maybe in the girl it was not loveliness — In that thin, grubby, puny little girl expressed — But something higher which great Raphael endeavoured To show through the features of Our Lord's own Mother.
Translated by Vera Rich.
Translated by Vera Rich.
Once
I was gazing on the sun, And the sun blinded all my vision. What
means the dark of night abysmal, — Once I was gazing on the sun.
Let all men mock me in derision. To them my answer thus shall run:
Once I was gazing on the sun, And the sun blinded all my vision.
57
I ЗМІТРОК БЯДУЛЯ
Вісіць снежная ноч, вісіць лютая ноч Сівай футрай над пушчай кашлатаю.
Белым пер'ем снягі, белым сырам снягі, Долы-горы пад снежнымі шатамі.
Ў алзічэлым бары, непрабудным бары Жывуць людзі маўклівыя, злосныя.
У хароме шкляным, на пасцелі шкляной Дрэмле дзеўчына сонцавалосая.
Вы завіце яе, вы будзіце яе — I закрэхча хваіна высокая,
I заплача віхор, і застогне віхор, Загалосіць зіма белавокая.
I ад страху зіма, ад спалоху зіма У шаленстве марозным замеліцца. Некілзаным канём, сіва-белым агнём Пойдзе дуба сляпая мяцеліца.
I дзяўчына ўздыхне, цяжкі сон перарве, Пальцам бровы ачысціЦь ад шэрані.
I зірне навакол, непрытульна вакол, Выюць сумна ў бары ваўкі шэрыя.
Вы будзіце яе — і надыйдзе вясна; Засвяткуюць жаўронкі над нівамі.
Крыкне лёд на рацэ, пойдуць крыгі ракой, Зіму змыюць паводкі гуллівыя.
ZMITROK BIADULIA
A snowy night hangs, a savage night hangs, A grey pelt above forests'wild tresses.
In white plumage of snow, in a white silk of snow, Valleys, hills under rich snowy dresses.
In the wild of the woods, the age-slumbering woods, Dwell a people, ill-natured, unspeaking.
In a palace of glass, on a bed all of glass Lies a maiden with sun-bright hair, sleeping.
Go you, call her by name; go you, wake her again — Then all fir-trees will utter harsh creaking.
Then the tempest will moan, then the tempest will groan, White-eyed winter complain with loud speaking.
Winter then, in alarm, winter then, fearing harm, In a frenzy of frost will spin, swirling;
Like a horse without rein, like a grey-and-white flame, The blind snowstorm will rush, rearing, whirling.
And the maid will sigh deep, stir in heavy-dreamed sleep, With her fingers brush brows clear of hoar-frost, She will gaze all around, unrestrained, all around, Sad the grey wolves will howl in the forest.
Go you, rouse her again — and the spring comes again, Over ploughland larks revel unstinting,
On the river, ice cracks, and away the floes break, And the playful floods wash out the winter.
Translated by Vera Rich.
Начлежнікі пяюць. Над вогнішчам туман. д спеў _ вясёлы сум. А галасы — рачулкі. Плывуць адтуль з кустоў, з асрэбраных палян Частушкі — як званкі, частушкі — як бразгулкі.
Начлежнікі пяюць. У словах глуш лясоў, I дзікай птушкі крык на зыбістым балоце, I чулы летні шэпт расістых каласоў, I човен рыбака, і клёны ў пазалоце.
Начлежнікі пяюць. Лунаюць уначы
Да зорак галасы жамчужна-гучнай веяй. Спявайце галасней! Ты, песня, не маўчы! Мо выскачыць з вачэй, бы з крэмня, іскраў веер.
Начлежнікі пяюць. Кіруйце спеў туды, Дзе ў сэрцы, у грудзях так горача і цесна. Вы знойдзеце шмат слоў агнёвых — і тады... У полымя-пажар разгневаецца песня.
In the night fields they sing. Mist drifts above the fires. The song is joyous sorrow. Small streamlets are the voices. And from a silvered clearing, from bushes flow, transpire, Ballads like small bells, ballads that chime rejoicing.
In the night fields they sing. The songs tell of wild woods And the wild birds crying over zig-zag marshes, Sensitive summer whisper of wheat-ears rope, and good The fishing boat, the maple tinged with golden patches.
In the night fields they sing. There echo through the night, Up to the stars, the voices like fans, pearly-crying, Sing louder. O you song, sink not to voiceless quiet! Maybe, like flint, the eyes shall set a spark-shower flying.
In the night fields they sing. Thither you singing send, Where in the heart and breast it burns, compressing tightly. You will find in it may fire words, and then...
In flames of forest-fire a song will be incited.
Translated by Vera Rich.
Lurtofhwen Ljrfinwleofj
^feweso/awi ported an e* .ttht* there wk •itfwi the eart
іянмпр a bngh:
НАПРАДВЕСНІ
KRHMnpibngh ігіМмйгісж
lx постаці раслі, як дрэвы дзікай гушчы, Трымалі на руках адвечную Вясну
Чуваць быўлёгкі шум: шло набажэнства ў пушчы, I патаемны звон будзіў зямлю ад сну.
Сцяжарні тут і там на ўзгорках лугавінаў, Як дзіды, тырк і тырк у ціхі карагод. На лёдзе між кустоў ірдзелісь журавіны, Бы кропелькі крыві на чыстым люстры вод
Увосені да іх пад невадам туману He дапушчаў дзяўчат багністы страх балот. Як той закляты скарб, былі яны схаваны Ад воч і рук людскіх на ўвесь з’імы пралёт.
На кожным дрэве-пні мігцелася бажніца, Хаваў яе ад воч рухлівы аганёк.
Пад кожным дрэвам-пнём свяцілася крыніца, Ляжаў на ёй бруском бурштынавы лядок.
Mtotodnceai
’•* *»*? drops of
Карчы плялісь вакол, цямнелі, як мурыны, Як дзікая гання няведамых звяроў.
Блішчэлі, як крыштал, пад лёдам азярыны Туманілася ціш над каркам пастыроў.
МШК of tftaowfl
■Whcrystal gkte
Аздобіў Сакавік y златаблеск даліны, Быў чысты, нібы шкло, абшар-прастор нябёс. Сінь-даль адзела туль з сярэбранай тканіны, Здалёку цёмны бор вяршалінамі трос.
Ust sno< цййгуеад [HirH 0*
Крахтаў лядок — па ім ішоў Ярыла ціха, На зімніку старым ляглі яго сляды.
Над ім лунаў прамень агнёваю арліхай, За ім ішлі-брылі прыслужнікі Дзяды.
they tyy **fl«throught
AT THE DAWN OF SPRING
IVIarch had adorned the valleys with a golden gleaming, The vastness, the expanse of heaven was clear as glass, Blue distance robed itself in tulle of silver weaving, And the dark forest shook its tree-top crests afar.
The ice cracked — quietly Jaryla* walked upon it, Printed his foot-steps where last snow-patches remained, A ray of light above him like fiery eagle hovered, Wading after him the attendant Elders came.
Their forms grew tall like trees of a wild thicket-coppice, And in their hands they carried an eternal Spring.
Light murmurs filled the air, there was worship in the forest, And a mysterious bell roused the earth from slumbering.
There upon every tree-stump a bright temple glittered, Ever lively fires hid it from all eyes, There under every tree-stump a bright freshet glinted, Over it there lay a slab of amber ice.
Negro-dark, the tree-boles circled round them, seeming Like a wild pursuit, a hunt of unknown beasts.
Lakes beneath the ice like crystal glittered, gleaming, Silence misted over the necks of waiting priests.
Rick-poles here and there on hillocks of the meadows, Like pikes, pop up, pop up, to dance a quiet round. On the ice among the bushes gleam the bright cranberries, As if on mirrors of pure water drops of blood were found.
In the autumn, under seep-net mist, girls were forbidden To win through to these berries by the marshes' boggy fear, Like a treasure dread accursed, they lay close-hidden From human hands and eyes through the span of winter here.
The sun-god of Slav mythology.
Празрысты быў лядок, як з павуціны сетка, Багно было пад ім відочна ў цішыне.
Пад жыл істай лазой. дзе вадзяныя кветкі, Русалка ў глыбі вод хавалася на дне.
Мяцеліцы яе за штосьці пакаралі, — Пад лёдам да вясны ёй загадалі слаць, Іскравілісь на ёй з суніц-брусніц каралі, Вужаку на грудзех прымусілі трымаць.
Разрэзаным грыбком былі адкрыты губкі, А колеры на іх, як макаўяі, цш лі > Як брызгі малака, бялел t яе зубкі, Між іх вуглём чарнеў малы камоя зямлі,
3-пад вадзяных лілен» лажоўхлых і дрыжучых, Чуваць быу легкі шэгтт, дрымотны подых згук 3 пад залатой лускі. з пад бурбалкаў бліскучых Прыкметны былі ледзь абрькы ног і рук
Русалка сон прарее. праб'е л ядок рукою I пойдзе рассяваць пралескі па эямлі.
I запяе Вяска ў лраменнях над ракою, Наладзіць шчодры баль на пухавой раллі
Transparent was the ice, like net from cobweb woven, And in the quiet, beneath it, appeared the marshes'spread, Beneath the osiers'sinews, where water-flowers were floating, Rusalka in the depth of water hid on the swamp's bed.
The snow-maidens, to punish her for something, thus afflict her, Beneath the ice till spring they ordered her to rest, Bilberries, wild strawberries, like corals, on her glistened Forcing her to keep a serpent on her breast.
Her parted lips were like a mushroom cut and folded, And on them colours blossomed, bright as poppy bloom, Like drops of milk her teeth flashed white to the beholder, And like a coal between them, a morsel of dark loam.
From under water-lilies, yellowed and a-quiver,
A drowsy whisper, a light breathing-sound was heard, From under golden scales, from under bubbles, shimmer, The outlines of fair limbs could faintly be discerned.
Rusalka soon will rend her sleep, break ice to shivers, And will go forth to sow bright scillas on the earth, And Spring will sing in rays of light above the river, And on the soft soil hold a feast of wondrous worth.
Translated
by Vera Rich.
АЛЕСЬ ГАРУН
Гэй, ты, маці, родна мова, Гэй, ты звон вялікі, слова,
Звон магучы, Звон бліскучы, 3 срэбра літы, 3 злота збіты, Загрымі ты,
Загрымі!
Гэй, званар, званар, мой пане, Бі у звон, як змогі стане,
Без спачынку, Бяз упынку, Потам зліты, Ім умыты, — Бі, звані ты,
Бі, звані!
Гэй, гусляр, пясняр, мой браце, Грай, спявай у полі, ў хаце,
Дзе гарота,
Дзе галота,
Дзе нясыты, Дзе няўмыты, — Ім спыні ты,
Жаль спыні!
Ah, my native speech, my mother, Ah word, thou great bell, singing ever, Booming mighty, Gleaming brightly, From gold cast and Forged from argent, Thunder on, thou,
Thunder on!
Ah, bell-ringer, sir, start ringing, Smite the bell and set it swinging,
Ring with zest now, Never resting, Never tiring, Drenched, perspiring, Strike and ring, thou,
Strike and ring!
Ah, my brother, minstrel, singer, In house and field set music ringing,
Where in anguish The poor languish, Hungry pining, Unwashed dwining, Relieve thou
Their want, relieve!
*J
IЖ 68
Ljeiiijhtyound1 L^eweepin mgouringdowny imfe loudly, Atyteeping F^Hqwtelifelesj
Jed With WRttwa PWpsssby
*
Струны хай грымяць i рвуцца 3 болю, з гневу; хай смяюцца, Разам з імі, Ня чужымі, — Голас чысты, Залацісты, 3 імі злі ты,
3 імі злі!..
Завіруха скача ноччы Патарочай, плача, вые; Пухавыя сыпе ў вочы Снегавінкі мне, рагоча. Йду навобмац; ледзь жывы я, Няжывыя суну ногі Бездарогі. Цела ные, Калянее; верставы я Прамінаю слуп убогі, Траярогі крыж збуцвелы, Пасівелы, цёмны, строгі. He чакаю дапамогі... Прыступае нехта белы, Асмялелы. Во ўсцігае, Акаляе, скамянелы, Пасінелы, — абнімае.
Завіруха — Рагатуха сыпе снегу I ў прабегу шэпча ў вуха: «Заначуеш — не пачуеш: Я завею, я угрэю, Зараз ляжаш, дзякуй скажаш, Мне ты скажаш». Завіруха — Рагатуха шэпча ў вуха.
Let srings thunder and exile now
All pain and wrath, let people smile now;
With them ever, Stranger never, Clear and boldly, With voice golden, Join thou with them, Join with them!
Translated by Vera Rich
SNOWSTORM
Snowstorm in the night around me Dances; howling, hag-like weeping, In eyes heaping, pouring downy Flakes of snow; it cackles loudly, I go groping, hardly keeping Life, I creep, push feet quite lifeless, Roadless striving. Body seized with Pain is freezing. I perceive a Worthless mile- stone, and pass by it, Rotted quite a cross grown gloomy, Grey and dark and sternly chiding, In no help am I confiding...
Something white towards me looming, Bold and sweeping, overtakes me, Round me makes its way, -- grown blue I Am, stone too — in strong grasp takes your Snowstorm swirling,
Pouring, whirling snow, loud laughing, And inn passing whispers murmuring: «Your nights lodging here, unfeeling, ГН snow o'er you, I shall warm you, Soon you'll lay you down, while saying Thanli, while saying thanks...»The swirling Snowstorm, skirting laughter, murmurs
Ажно чую: раптам злая Улягае, уціхае Завіруха. Замірае. Праясняе ў полі. Нікне, Ані зыкне вецер-сватка.
Бачу — хатка.
Як тры зоркі, тры вакенцы Пры гасцінцы. Вераценцы Дыму ў неба ўюцца, пнуцца. Хатка, вокны, дым — смяюцца, Клічуць, вабяць, сустрачаюць, Прывячаюць, запрашаюць. Голас чую родных, мілых. Змацаваўшыся на сілах, Крыкнуць рады: «Згінь ты, гораі» А яно ў вадказ гавора:
— «Над табою Снег гурбою».
Эх, вясна, вясна!.. Як прыйшла яна, Прынясла святла, Прынясла цяпла. Наліла ў лагох Снегавой вады, Расцвілаўлугох, Распляла сады. Прабудзіўся лес На вясняны шум, А глыбокі сум Мнеўдушу улез...
Translated by Vera Rich.
I;
І
8
I
fl
nnitli
In my ear. I hear: the wild one
Now grows quiet. Peaceful, mild the Snowstorm grows. Dies out entirely. Clear and wide the field. Gone, ended, Quiet the friend-wind. I see, surely, A house before me.
Like three stars, three little windows, There beside the highway. Spindles Of smoke to heaven weaving, climbing, Cottage, windows, smoke, all smiling, Call to me, invite and beckon, Give me greeting, bid me welcome.
I hear the voice of kinsfolk, loved ones, And, with all my strength recovered, Am pleased to shout: «Then perish, woe!» And it proclaims its answer so:
— «O'er you, ГII throw A heap of snow».
Ah, the spring, the spring! When it came hastening, Brightness it did bring, Warmth so comforting. In the dikes it poured Snowy water free, In the meads it flowered, Unplaited orchard trees. Woods awoke anew To the springtime sound, And a grief profound Pierced my soul right through.
Першыя гусі ужо праляцелі, Палі на рэчцы, узгорак абселі; Гвагалі доўга, нараду зыбраўшы, Потым згадзіліся, дось пакрычаўшы; Ўзляцелі высока над сосны, над елі I недзе прапалі ў нябескім касцеле...
Ах, каб крылле, крылле мне I той лёт гусачы, Я прапаў-бы ў гарыне Хто-б мяне і бачыў!
Раз-у-пораз раз-у-раз, У неба-б біў крыламі... Гусі, гусі, я да вас, Я ляту за вамі!
Дзе былі вы? Што было там?
Дзе жылі вы? Над балотам? Мо ля рэчкі? Мо ля хаткі? Ля сялібы майго таткі?
Mae маткі, майго браткі, Вы ня бачылі часамі?
А сястрыцы? А дзявіцы,
Mae любы, Вы ня бачылі часамі? А у шлюбы
Ня збіраецца сястрыца?
He? А люба, чараўніца?..
Ці там мгліста,
Ці там ясна?
Красна? Міла?
Гусі? Шчасна?...
Now the first geese have already flown over, They fell on the river, the hill they did cover;
A long time they squawked, held a council undoubted, Came to agreement, after much shouting;
Over the pines and the firs they soared high, Then vanished somewhere in the church of the sky.
If I had wings, if wings had I, And gift of goose-flight, freely I would disappear on high, And who of men would see me! Time and again, I d cleave the blue, With my wings skyward striving... 0 geese, o geese, I come to you, In your wake I am flying!
Where have you been? What has passed there? Where did you dwell? In the marshes?
On river bank? By cottage, rather?
Or near the house of my dear father? My dear mother, my dear brother, Did you maybe chance to see them?
Sister nearest? And my dearest, My own fair one,
Did you maybe chance to see her?
Now preparing
Is my sister for her bridal?
No? My sweet witch, what betides her?
Is mist present? Is it bright there? Lovely? Pleasant? Geese? Delight there?
Translated by Vera Rich.
МАТЧЫНДАР
Як радзіла маці мяне ў цёмну ночку Дык дала скрыпіцу: «На, і грай, сыночку! Грай сабе на шчасце, грай на добру долю, Рай на век даўгуткі, грай на вольну волю».
Помню, дзіцянёткам я з тугой ня знаўся, Жыў, як тая птушка, граў і забаўляўся; Дзень мне быў спакойны, ўночы сон бязгрэшны, А цяпер застаўся я навек няўцешны.
Ой, чаму-ж, матуля, жыцце-йскрыпку дала, Як іх шанаваці, дый не навучала?
Гэта-ж падзівіся — я адкрыцца мушу, Што папсуў скрыпіцу, што згубіў я душу.
Здаўна, сівакрыла, шчасця я ня маю, Долі я ня бачу, радасці ня знаю.
Граю, праўда, граюк А на сэрцы важка. А у сэрцы больна, аж трываці цяжка.
Тыя ня прыходзяць песні-весялушкі, Як пяе зямліца, як шчабечуць птушкі. Жаль з нудой заплачуць, глуха як заграю... Маю я скрыпіцу, а душы — ня маю!
MOTHER'S GIFT
When my mother bore me, in the dark night dreary, She gave me a violin: «Play, my son, my dearest, Play it for good fortune, play for luck to bless you, Play it for long life, for free will, and success too».'
I remember when a child, without despairing Or grief, I played and frolicked, like a bird, uncaring, All my days were peaceful, at night sweet sleep would hover' But now I have become disconsolate for ever.
Why, mother, this life-violin didst thou bestow me, Without teaching me the honour I should show it? But look upon it now — to tell it, truth requires me — I spoiled the violin I lost the soul entirely.
For long, indeed, my dear, good fortune did not meet me, I have had naught of luck, no joy has come to greet me, I play, Ah yes, I play!.. But how my heart is weary, And with an aching heart, life stretches ever dreary.
They never com to me, these songs with joy aglitter,
The songs the wide earth sings, the songs the small birds twitter. Pity and grief will weep, to hear me playing dully, The violin I have—the soul is vanished wholly.
Translated by Vera Rich.
76
■%
К*”
*
k%se
!&*■<
УПРЫПАР
Прыпарыла, Нахмарыла, I ўдарыла!
Маланка ўраз з'явілася, Мільгнула і звалілася, I дожджыкам аблілася Гарачая зямля.
Кроплі разам, згодна, жвава, Пояць ўсё, што хоча піць: Збожжа, дрэвы, краскі, травы; Вулкі хочуць затапіць, Б'юць у стрэхі, мыюць шыбы, Мыюць хаты, мочаць сад;
У рэчцы спожыў маюць рыбы... Хто ў прыпар дажджу ня рад? Сцішаецца, Змяншаецца, Ўнімаецца.
I сонка паказалася, Маўляў, само купалася; Прыемна усміхаецца, Блішчыць, пераліваецца, Яскрава адбіваецца На траўцы, на лісточку, У рэчцы, ў раўчачочку, На вулачцы, ў садочку; Зямля ўздыхае поўнымі, Шчаслівымі, чароўнымі Грудзямі усіма.
style="position: absolute; top: -0.77in; left: 1.25in"
Translated by Vera Rich.
SULTRY WEATHERNo breath of air, Cloud everywhere, It struck! A flare! Elijah's there...
Lightning at once appeared on high, It clinked and rolled down from the sky, And the rains came to wash the dry Earth that did scorching lie.
Drops in swift concordant showers Give drink to all that wish to drink: Grainfields, trees and grass and flowers; Wishing to flood streets to the brink, Beat on rooftops, wash the windows, Wash houses, drench gardens again; Fish have food now in the river... In close weather, who hates rain?
It's abating,
It is waning, It's all fading.
— Rest!
And the sun showed forth again, As if fresh from a bath again;
Smiles with pleasantnesses, Shines and irridesces, Bright reflections presses On the grass, on the leaf so green, In the ditch, on the little stream, In the street, in the orchard gleams. And the earth breathes deeply, panting With every one of its enchanting, Happy, happy breasts.
ВОСЕНСКІСПЕУ
Пойдзем, каханачка, двое
У лес у густы,
Ціхі, бо скончыў сваё панаванне:
Жоўкне, галее, мураўка ў ім вяне,
Чарнеюць кусты.
Пойдзем, галубка, пад дубам
Прысядзем, мая,
Гэнам пабачым лістоў ападанне,
Шэлест іх сумны пачуем, шаптанне
I звон ручая.
Будзем адны мы на свеце
3 табою, адны
Тыя, што прыйдуць у часе сканання
Беднаму лесу сказаць на жагнанне:
— Да новай вясны!
Let us go, dearest, together.
In the forest so thick,
Silent, because it has now finished reigning,
Yellow and naked it grows, with grass waning,
The bushes grow black.
Let us go, love, 'neath the oak-tree
We shall sit down, my dear.
There we shall watch the leaves tumbling and falling,
We shall hear their sad rustle, the soft murmured calling Of the stream ringing clear.
We'll be alone in the world there,
Alone there, we two,
Who come at the time of its agonized passing,
To bid the poor forest a sad farewell, lasting
Till the spring comes anew.
Translated
by Vera Rich.
|'*О 80
Ты параскінулась лесам, балотамі, Выдмай пясчанай, неураджайнаю, Маці-зямліца, і умалотамі
Хлеба нам мерку не даш звычайную.
А сын твой, беднаю адзет сярмягаю, 3 лыка пляцёныя лапці абуўшы, Едзе драбінамі ці калымагаю, Конем, што цягне, як бы заснуўшы...
Усё ў табе бедна. Часта заплача Мужык араты дзеля злой долі, Цяжка працуючы. Ён жа, аднача, 3 табой расстацца не жджэ ніколі.
I непрыглядную хату з пажыткамі, I поле скупое, выган без пашы Мы, апрануўшыся старымі світкамі, Любім і цэнім — бо яны нашы.
Дасць Бог крывавым потам аратаму Здабрыць пясчану зямліцу здарыцца, Быць добра сытаму, хоць не багатаму, А дзеля празніка чарка нам зварыцца
Сонца навукі скрозь хмары цёмныя Прагляне ясна над нашай ніваю, I будуць жыці дзеткі патомныя Добраю доляй — доляй шчасліваюк
Thou art spread widely with forests and marshes, With sand-dune expanses that grant but poor living, My mother, my country, and thou in thy harvests No undue bounty of bread to us givest.
And thy son wears but a smock, poor and ragged, Shod but in sandals from bast-fibre woven, His coach is a pony-trap or horse-and-waggon, And the nag draws it onward as though soundly dozing.
Everything in thee is poor; oft the peasant Ploughman will weep, for his ill-fortune grieving, Labouring, toiling. He dreams not, however, That some day, far distant, he might ever leave thee. And the unlovely cottage, its goods poor and shabby, The niggardly field, common-land without grazing —
But we, having once clad ourselves in old jackets, Love and treasure these things, for'ours'we may name them. May God grant the sandy soil nourished and healthy, Made so by the ploughman with blood and sweat straining, A full belly is good, though we may not be wealthy, And on festival days there's dram for the draining.
And the sun of true wisdom, through clouds'murky hollow, Will glance brightly down on the soil of our country, And our children shall live, in the ages to follow, With a good fortune, a fortune of bounty.
Translated by Vera Rich.
ШТОДУМАЕЯНКА, ВЕЗУЧЫ ДРОВЫ Ў ГОРАД
От і свята, от Каляды, На марозе скрыпяць санкі... Ўсе на свеце святку рады, Ўсюды песні і гулянкі. Скачуць хлопцы і дзяўчата, А гарэлкі п'юць чы мала?! Адно слова — ўсюды свята.
Ну! кабыла, чаго стала?!
Чаго стала?! скажаш — цяжка Дый не надта ж ты і сыта, А мне ж лёгка?.. глядзь, сярмяжка Стара... рвана... ветрам шыта... Стаў крапчэй мароз ка святу, Ось і зорка забліскала. Хоць скарэй бы мне у хату.
Ну! кабыла! чаго стала?! Дроў у месце многа трэба, I цана ж на іх сярдзіта, Прадам дровы — куплю жыта. От і лезу з цяжкім возам, Як бяда у карк пагнала Такім л іхам дый марозам!..
Ну, кабыла, чаго стала?! Адагрэцца 6 у карчомцы, На дарогу сгукнуць марку.. Дыкя вінен грошы Шлёмцы, Каб не даў часам па карку! Ой ты, доля!.. ў гэту пору, Як мяне ды ты лрабрала!.. Ну, кабыла’ Ну, на ropy! Каб ты здохла, чаго стала?!
hmff
Now 'tis Christmas, Yule rejoicing, On the frost the sledges rollick, All the world is glad and joyful, Everywhere is song and frolic; Lads and girls are dancing gaily, Are they drinking just a drappie? In a word — 'tis holidaying!
Well, old nag, why are you stopping? Why are you ...? The going's heavy? And you're hungry? Stop you whining! Is it easy for me? Ever
Seen this smock, old, torn, the lining Nothing but fresh air? Now boldly At the frost; no time for flopping, Let's get home, for stars are shining.
Well, old nag, why are you stopping? Townsfolk are in need of firewood, And for it they will pay plenty;
I'll sell the wood, and buy some rye then. I've piled the load up big and lofty, Since 'needs-must' still keeps me hopping, Though it's wicked out, and frosty.
Well, old nag, why are you stopping?
In the inn 'tis warm and jolly;
Just one for the road ... That's out now,
For I owe too much to Solly!
I'd get it in the neck, no doubt now!
What a season! O misfortune,
Must you strike me neck and crop now!.. Gee-up nag, the hill's before us!
May you drop dead if you stop now!
Translated by Vera Rich.
ЧЧЯВМШІІПбШМШІІШІіКЖМПІІПІІІІІ
84
0 Беларусь, мая шыпшына, зялёны ліст, чырвоны цвет!
У ветры дзікім не загінеш, чарнобылем не зарасцеш.
Пялёсткамі тваімі стану, на дзіды сэрца накалю.
Тваіх вачэй, пад колер сталі, праменне яснае люблю.
Ніколі пройме з дзікім ветрам не развіваць дзявочых кос.
Імкнешся да Камуны Свету, каб радасць красавала скрозь.
Варожасць шляху не зачыніць: у перашкодах дух расце.
О Беларусь, мая шыпшына, зялёны ліст, чырвоны цвет!
style="position: absolute; top: 0.11in; left: 1.02in"
ULADZIMIR DU BO U K A
Translated by Vera Rich.
0 BIELARUS, MY BRIAR-ROSE CHERISHED...0 Bielarus, my briar-rose cherished,
0 leaf of green, O flower of red, In the wild wind you shall not perish, Nor choke, by rank weeds overspread.
For I, myself, shall be your petals, HI pierce my heart upon the pikes Of your dear eyes, the hue of metal, The rays I love, burnished and bright.
Never shall the wild-blowing breezes Unloose your maiden plaits so fair, Through the world's striving, you strive ceaseless. That joy may blossom everywhere.
Foes shall not cause your path to perish, In hardship is the spirit bred, 0 Bielarus, my briar-rose cherished, 0 leaf of green, O flower of red.
86
Д зе мой край? Там, дзе вечную песню пяе Белавежа, Там, дзе Нёман на захадзе помніць варожую кроў, Дзе на ўзвышшах Наваградскіх дрэмлюць
суровыя вежы
I вішнёвыя хаты глядзяцца ў шырокі Дняпро.
Ты ляжыш там, дзе сіняя Прыпяць ласкава віецца, Дзе Сафія плыве над Дзвіною, нібы карабель...
Там, дзе сэрца маё з першым крокам,
як молат, заб'ецца, Калі б нават сляпым і глухім я прыйшоў да цябе.
Што сляпым? Нават мёртвым успомню высокія зоры, Над ракою чырвонай і цьмянай палёт кажаноў, Белы ветразь на сініх, на гордых, як мора, азёрах, I бары-акіяны, і неба — разлівы ільноў.
Дзе мой край?
Там, дзе людзі ніколі не будуць рабамі,
Што за поліўку носяць ярмо ў безнадзейнай турме, Дзе асілкі-хлапцы маладымі ўзрастаюць дубамі, А мужчыны, як скалы, — ударыш, і зломіцца меч. Дзе мой край?
Там, дзе мудрыя продкі у хвоях паснулі, Дзе жанчыны. Як радасны сон у стагах на зары, А дзяўчаты як дождж залаты. А сівыя матулі Як жніўё з павуціннем і добрае сонца ўгары.
Там звіняць неўміручыя песні на поўныя грудзі, Там спрадвеку гучыць мая мова, булатны клінок. Тая гордая мова, якую й тады не забудзем, Калі сонца з зямлёю ў апошні заглыбяцца змрок. Ты — наш край.
Ты — чырвоная груша над дзедаўскім домам, Лістападаўскіх знічак густых фасфарычная раць, Ты — наш сцяг, што нікому, нікому на свеце, нікому He дамо абсмяяць, апаганіць, Забыць ці мячом зваяваць.
BYELORUSSIAN SONG
Where's my land? It is where Byelovezha rustles and flowers,
And where Nieman at sundown recalls the spilt enemy blood,
Where on Novogrudskiye hills slumber stern old towers,
And the cherry-drowned huts stand gazing on Dnieper's wide flood.
It is there, where the Pripet's blue ribbon caressingly sweeps,
Where St. Sophia floats o'er the Dvina, a ship on the tide, Where my heart, with my very first step, like a hammer
beats,
And although deaf and blind I should find my way to her side.
More then blind — even dead I'll recall beaming of stars
High above the red river, the flickering flight of the bats,
White sails on blue lakes, proud as seas, and the gleaming of spars,
And the oceans of pine-woods, and sky-bays of flowering flax.
Where my land? It is there where the people will never/ be slaves,
Such as bear the hard yoke for their bread without hope in view,
Where strapping young fellows grow sturdy as oaken staves, And the men hard as rocks, -- you strike them, your sword breaks in two.
Where's my land? It is there where my forebears sleep sound 'neath the pines,
Were the women are like happy dreams in the hay, sweet and soft,
Мы клянёмся табе баразной сваёй першай на полі I апошняй раллёй, на якую ўпадзём у журбе. Мы клянёмся табе, што ніколі,
Ніколі,
Ніколі,
Так,
Ніколі не кінем,
He кінем,
He кінем цябе.
style="position: absolute; top: 0in; left: 1.28in"
Translated by Walter May.
s
And the girls are like sunshine thro' rain, and grey mothers one finds, Like the autumn harvest in cob-webs, a kind sun aloft.And it's where our immortal songs roll full-throatedly yet, Where from time immemorial our tongue rings like tempered steel —
Our proud language, which even that day we shall not forget,
When the sun, driving darkness from earth, last time rolls its wheel.
My dear land! You're red pears in the sunset o'er grandfather's garth, Phosphorescent dense host of swift-falling November stars. You're our flag at which not a soul, not a soul upon earth We'll let laugh, nor defile, nor forget, conquer in wars.
And we swear by the furrow, the first that we plough in the field.
And we swear by the last, when from grief we can no longer stand,
That we'll never, No never
A single green acre yield, -- That we'll never forsake, No never forsake Our dear land!
^ШЯЯНВЫІІВЖіішПшіПіі^ ішвшішпТ
# * 90
Максіму Танку
Бы ў першыя дні стварэння,
Цемра, хаос і шал, Прыбой і туман спадаюць На труны змрочныя скал.
Плывеш між валоў і бачыш, Яктам, на грані імглы, Над светам і над табою Светаносна кружляюць арлы.
Нябачную ўбачыўшы радасць, Лятуць пад нябесны шацёр, I рыжае сонца праз падзі Лавай спаўзае з гор.
За ім мільёны гайдукаў Ідуць з цямноццем на бой У зялёных ірваных адзеннях, 3 дзідамі за спіной.
Над ашаломленым змрокам Сведчаннем вечнай вясны
Шумяць пераможна пад брызам Зялёныя лахманы.
Хлусня начной ліхаманкі, Жах заімшэлых стром Ў пячоры здыхаць запаўзае 3 пераламаным хрыбтом.
As in the first days of creation Darkness with chaos mocks. The tide and the mists are falling On the tombstones of gloomy rocks.
You sail mid the waves and you witness How there, on the rim of the night, Over you and the world, on broad pinions, Sail the eagles, bearing the light.
Seeing day's as yet hidden radiance, Beneath heaven's wide tent they float, As the gold-red sun, through the pass-way, Like an avalanche, pours down the slope.
Robin Hood's fellows follow in millions, And take up the fight with the gloom, In their forest-green tattery raiment, With gold spears, which spell its doom.
And above the overwhelmed darkness, As witness of deathless spring, Triumphantly float on the breezes Green tatters, which victory sing.
The lie of nocturnal delirium,
The fear of the moss-grown height, Crawl away, to die in dark caverns, With broken crests, from the fight.
\,
кроппяыв
вечнай
вясёлкі
кжывхўшы
мёртвы
граніт,
Яр
маг'уічы
з
неба
спускаецца
Бэзавы спеў слрэнаў
Y поўчай сонцаіл вадзе.
Тульш вясёлых дэпьфінаў
Сярод вясёлых лю дзей...
\ чопькХ ям'у, адзХнаму, Сэрхда я падару, Ьдзлнаміу богу ў свеце, Кдзлнаьлу ў свеце цару.
X'
And with drops from his endless rainbow, Reviving dead rocks on the way, Mighty Sol from the sky comes descending, On a sunny golden ray.
The seductive songs of the sirens O'er the sunlit waters sound, And merrily play the dolphins Among merry people around.
And to him, the one and only, My heart as a gift I bring — In this world the single godhead. In this world the single king.
Translated by Walter May.
[НЖ^МВйіПВШІіЛшнІІЛЯ^шмн
Яктолькі вецер стане гушкаць Уранні кволыя лісты — Так заспяваюць дружна птушкі, Што з мёртвых можаш ўзняцца ты.
To салавей зальецца ўдала, To шпак пасобіць ценарком — Адзін ударыць на цымбалах, Другі пацягне, што смычком.
Зязюлі закуваюць чуйна. Далёка іх імчыцца гук.
I нават дзяцел б'е задумна Па барабану: тук-тук-тук.
Жаўрук у небе недасяжным Нібы званкамі зазваніў, I верабей з двара паважны Азваўся ціха, што ён жыў.
Мой кут прыгожы ў хоры веснім, Здаецца, сам я ў ім пяю...
I я ўстаю насустрач песні, Насустрач сонейку ўстаю!
dawn choir
The mists of dawn are still arising,
The first light wavers like a thread, But how the dawn choir is rejoicing, Enough to waken up the dead!
The nightingale's sweet song first trembles,
The starling's tenor firmly rings;
Some stoutly thunder on the cymbals, Some pass the bow across the strings.
And then is heard «cuckoo-cuckoo»
In tender tones, as on the flute;
While woodpeckers drum a sharp tattoo, With «chuck-chuck-chuck» keep time to suit.
The unseen skylark greets the morrow, Pours out its heart in heavens high.
The cheeky, worldly, courtyard sparrow Chirps up and says: «And here am I!»
This choir for me is dear and glorious, I feel my heart sings with them too.
I rise and greet you, happy chorus, I rise and greet the sun with you.
Translated by Walter May.
Ходзіць восень ў свіце шэрай, 3 непагодных хмар сатканай, Распусціла ветры-косы Над пал ямі, над барамі. м Ходзіць злосная, плюецца, Лісце жменямі шпурляе.,,
Толькі сонца не здаецца, Прабіваецца праэхмары, Улагоджвае старую.
Дзень, другі нервуе восень, А пасля паспакайнее, Стане добрай і ласкавай.
Заспявае, засмяецца, Світку ўздзене залатую 3 лісцяў вогненных кляновых;
У рабіне яркай шчокі, I глядзяць крыніцы-вочы Так задумліва на неба.
Добра ў гэткі час на вёсцы — Скрозь стагі саломы, сена Восень звонкую вартуюць. Дэе-нідзе агні на полі.
Там у прысаку гарачым Бульба смачная пячэцца.
Ходзіць восень чыстым борам У сукенцы верасовай, 3 кожным дрэўцам пагамоніць, Ажно свеціцца, здаецца, Мох сівы на даўніх соснах...
Я сваю вітаю восень!
Autumn goes in grey-toned tunic, Woven out of minatory, Gloomy clouds.
Her hair-strands hoary
She lets loose above the pasture, Walks the woodlands, and in handfuls Throws down leaves with spiteful gesture.
But the sun makes no concession, Through the piles of clouds he pierces, Soon he smiles on the old woman. Other days — I look, and Autumn Has become more kind, caressing.
She has smiled and started singing;
Bright the tunic she is wearing, Of brocade and gold inwoven; With her cheeks like burning, With her eyes like streamlets shining, Clearest azure, like the heaven.
Now it's lovely the country.
Stiff the straw-stacks and the hay-ricks Oven Autumn guard are standing: In the fields are camp-fires burning: In the ashes; crisp and browning, Tasty baked potatoes huddle.
Autumn goes through mossy forests, In a sarafan of heather, And with every pine-tree whispers; Even moss, it seems, like silver On the copper tree-stumps glisters...
I go forth and meet my Autumn.
Translated by Walter May.
ПАЧАТАК
Над намі тостаў не гукалі, Калі жыццё мы лачалі, Адны матулі даглядалі I гэтак шчыра, як маглі.
He пакідалі нас ніколі, На працу неслі на руках — Пад гоман жыта ў жніўным полі Лажылі спаць у таганах.
А змрок садзіўся вечаровы — Ім не прыходзіў ціхі час У той калысцы уліповай, Яны ўсю ноч гуталі нас.
Каб маці нашыя ў хаціне He зналі ў працы перашкод, — Нам суслам з хлеба й сахарыны Надоўга затыкалі рот.
А выладала — пакідалі, —
Ці мала ў вёсцы розных спраў, — Нас паясамі спавівалі, Каб кожны ціхенька ляжаў.
Ды паясы нас не стрымалі^ 1 нам прыходзіў часустаць —* Мы на ігрышчы пачыналі Нагамі босымі дыбаць.
THEBEGINNING
Above our heads no toasts were cried, When on life's threshold first we stood. But mothers at our cradles sighed, And wept, and sang as best they could.
With them to work we must be borne —
They had no choice, though hard we weighed — In sultry fields of rustling corn They laid us 'neath the stooks for shade.
All day at work. But in night
There came no break, no hour of rest. «Sleep, little son, sleep, lassie, tight!» They rocked and lulled us at the breast.
Sometimes for us no milk they had — With endless cares were close at grips — And with a sugared pap of bread They stopped our hungry infant lips.
They had to leave us out of sight, Amid the heat of village toil, And only swaddled us so tight Lest we small babes should chance to fall.
But swaddling-bands we thrust aside, We found our feet soon as we could, And barefoot in our boyish pride, Upon the stubble stiff we stood.
Мы свет страчалі з хваляваннем, Усё здзіўляла нас кругом:
I тое першае спатканне
3 сабакам, пеўнем і катом,
I чырвань яркая зарніцы,
I чорнай ночы цішыня, I бору шум, і звон крыніцы, I першы роскат перуна.
А дні праходзілі за днямі, Мацней стаялі на нагах — I мы, памыўшыся дажджамі.
I мы, абцёршыся вятрамі, Выходзілі ў далёкі шлях.
style="position: absolute; top: 0.01in; left: 1.2in"
The whole wide world was quite unknown — At all, struck dumb, we stopped to look — We met, the first time round the home, The cat, the dog, the crowing cock.
Then thunder, summer lightning's flash, The quiet of the country night, The forest's sigh, the brooklet's splash, The August moon, all huge and bright.
We grew... Day followed day's swift train, And strong grew shoulders, hand and breast. And washed by liberal showers of rain, And dried by cleansing winds again, We ventured on our distant quest.
ВЯСНОВАЯ КНІГА
Вясна ў ядвабах, аксамітах Прыйшла на пушчы і палі, Зімы даношаную світу Зняла з набраклае зямлі.
Прыйшла — і рэчка заспявала, Успыхнуў, быццам свечка, куст... Усё як ёсць пафарбавала Пад свой зялёна-сіні густ.
Нібы хто жаўрукоў шархоткі Прыбіўда неба-палатна, На дрэвах пчол руплівых сходкі Гудуць ад золку да цямна,
Пакінуушы далёкі вырай, Вярнууся ўвесь птушыны рой, I бусел, якТУ-104, Прымчаў аднойчы раніцой.
Працуючы ўвесь дзень з ахвотай, Свой дом узвёў без малатка. Забарабаніў белым шротам У гляк бярозавік з латка.
Блішчаць пад сонцам баразёнкі, А цішу трактар скалануў, Як быццам першыя старонкі Вясновай кнігі адгарнуў.
The spring in silks, in motley clad, Has come to thickets, to the field, Has come — and shedding winter's rags, yhe earth appears in dishabille.
Has come — awoke the echoing stream, Has come — the bush with candles blazed, Adorning all with blue and green — You know, she has exquisite taste!
Like a little bell, the welcome lark Is sewn upon the heaven's blue veil.
Spring set the swarms of bees to work, 'Cross slumbering strings has swept her nail.
Still dearer on the brightened moor
The twitter of flying flocks resounds.
The stork, like a «TU-104», Returns with dawn to native grounds.
All day she spent in willing toil,
Her house without a hammer built,
While sap from birches drumming fell From troughs, and into jugs was spilt.
Beneath the sun the furrow shines, The tractor turns the clods on edge, As if it were the opening lines Of Spring's new book he open spreads.
Translated by Walter May
н гтп vu 1i Шіо і н tw1 нішмі i mi t hi
(y скарачэнні)
Мой родны кут, Як ты мне мілы!. Якуб Колас
I ГІ
Зямля Беларусі! Бары і дубровы, Жытнёвае поле, шаўковы мурог, У промнях рабіны заход вечаровы, Што клёкат буслоў — ручаёў перамовы I ў шумных прысадах істужкі дарог.
Зямля Беларусі! Вачамі азёраў Глядзіш ты ў празрыстыя высі нябёс, Начамі, што яблыкі, падаюць зоры, Знікаюць па водах, па чорных разорах, ГІа травах, абсыпаных кроплямі рос.
Былога быліны, старога паданні Плывуць, як аблітыя сонцам чаўны, Па краю зялёным, прасторах бяскрайніх Ад Нёмна да Сожа, ад Буга да Гайны, Па хвалях Дняпра і шырокай Дзвіны.
Бацькоў нашых слава на іх узбярэжжах, Гамоняць пра гэта бары-байкары, Гамоняць пра гэта і Полацка вежы, I Турава сцены, і шум Белавежы, I роднага Мінска сівыя муры.
II
Зямля Беларусі! Ты ў полымі бою, Ты ў бітвах суровых Айчыннай вайны; Ты стала і зноўку ўзялася за зброю, I меч свой напояць варожай крывёю Твае непахісныя ў бойцы сыны.
Іх сіла, як сіла дубоў на Палессі, — Высокія ростам, магутны ў плячах!
BIELARUS
(in the reduction of))
My native nook, Dear land that bred me! Jakub Kolas
I
My land, BielaruS! Pinewood and oak-spinneys, The lifegiving ryefields, the silk of the hay, The rowan rays that in the evening west shimmer, The clacking of storks, streamlets'chatter, the ribbons Of roads that through rustling groves make their way.
My land, Bielarus! With lake eyes aquiver Thou dost gaze at the zenith, transparent and blue, in the night, thick as apples, come stars falling ever, To vanish in dark meres, be lost in the rivers Or on the grass, sprinkled with droplets of dew.
Lays of past ages, bequest of past times there, Like boats that are drenched with the sun, ever glide, Over the green land, expanse unconfined there, From Nioman to Soz, from the Buh to the Hajna, On waves of Dniapro, on the Dzvina's broad tide.
And, on their banks, lays of our fathers' past glory, The pine-woods, those tellers of tales, ever tell, Potack and its towers ever speak of their story, My own native Minsk with its battlements hoary, Turau's walls, Bielavieza with leaf-rustling dells.
II
My land, Bielarus! In the flame of the fighting, Striving in the stern conflict of nationhood's war, hast risen, once more thou hast armed thyself mighty,
Thy sons, steadfast in battle, with foes'blood requiting, Gave drink to their swords, quenched their thirsts and yet more
Their strength is the strength of the oaks of Palessia, a^l In stature, broad-shouldered, as numerous to coun
мійі
рнй!
■‘^et^yghi Р^^ОіЯЙПІІд ^tefianddid
■%
he mho a rk сосен смалктых y лесе. Як top што на небе абсыпалі месяц, Яч траў на шырокіх бязмежных пуга*.За справу святую свабады і мэсці Ідэе не злічоная, дужая раць: «Смерць вырадкзм гнотым?» -*• адзіныя весці У Мінску і Гродне, у Пінску і Брэсце, — Па ўсёй Беларусі сягоння гучацы
I помс^а няўмол ьна праходзіць шляхамі Ад позняе ночы да ранняй зары, Як гор не раз№тць ліхМ вятрзмі, Як рэча к не высушыць злосці агнямі, — Так сілы народнай мічым не скарыць’ a
Дзяды нашы 6<л> дрзпежнікаў прускіх, He даушы надзець на сябе канданы, — Пад Грунвальдзм білі нз возеры Чудскім Там разам з украінсяі м братам і рускім Сваю Беларусь баранілі яны.
Змагалкя
з
розмай
напасцю
варожай,
Прайшлі
па
смаленскіх.
палтаўсміх
палях, Ішлкі у
сгэл
Запарожжа,
I верылі цверда — жхто Ы не зможа, 6о вечмаю праўдай жыла іх зямля»
Спытанцеся ў кожнэй сасны і бяроэю, — Ямw вам рас мажуць я* даўняй парой Хддмў тут Вашчыла, Хвасысо, Каліноўскіг Вадзілі атрады на лсдзаіг геройскі, 1х слэва. ям сонцд, стзі ць над зям лёй.
Смрыць
не
падоле
nt
іх
чужаннды.
'Ч
ч
As there are in the woods pine-trees, fragrant with resin, Asstars, scattering the sky with the moon's luminiscence, As grass in the meads that spread wide without bound.
For freedom and honour — a cause true and holy — The mighty innumerable host makes its way.
'Death to the dread monsterl'This cry echoes solely, Through Hrodna and Minsk, Brest and Pinsk it is rolling, Through all Bielarus it is thundering today.
Inexorable vengeance the highways is pounding, From late night until the dawn's early glow. And, as evil winds cannot scatter tall mountains, Nor flames of hate parch up the rivers and fountains, So the might of the nation shall not be brought low.
Ill
Our grandsires of old fought the Prussians rapacious, No long time in fetters were they doomed to spend; At Grunwald they fought, on the ice of Lake Peipus, With Ukrainian brothers, with Russians, tenacious They fought on, their own Bielarus to defend.
Against onslaught of divers foes ever they strove on, Through the plains of Smalensk and Poltava did ride, As Cossacks they went, through the steppes Zaporozhian, And firmly believed: no man might overthrow them, For in truth eternal their land did abide!
Go, ask any pine, any birch, do not doubt it, They'll tell you true: in the great days of yore, Vascyla, Chviesko, Kalinouski came proudly They led their detachments to deeds bold and doughty, High over the earth, like the sun, their fame soars.
Foes never were able to crush, overthrow them, They found refuge and fortress among forest pines;
Dawnlight shone on their brows from over the Nioman, To their steely breasts well-springs gave draughts, swiftly-flowing, To mark out their path did a million stars shine.
style="position: absolute; top: 0.01in; left: 0.99in"
108
На грудзях тваіх, як скарбніцы жывыя, Чалом выплываючы з даўняй імглы, Стаяць гарадзенскія гмахі сівыя, Муры Навагрудчыны, вежы Сафіі I замкаў Заслаўля крутыя валы.
Аб славе народнай гамоняць зарніцы, А думы яго захавалі ў сабе, Як чыстыя перлы, азёры, крыніцы, I неба вясёлкамі імі іскрыцца, Што шлях асвятляюць яму ў барацьбе.
Расправіўшы плечы, магутны, высокі, Стаяў ты, як волат, між родных далін, Як бор, галавою дастаўшы аблокаў, Над шумным жытнёвым прасторам шырокім, I вусны цвілі, як агні журавін.
I'
Wthfll
IV
Яшчэ ў дні старыя, у век наш лучынны, Аб горадзе Полацку слава ішла, — Друкар там выдатны Георгій Скарына, Што зоры, рассыпаў па роднай краіне Крыштальныя словы навукі-святла;
Нямала народаў з крыніц яго піла I брала ад мудрасці вечны агонь, У літарах першых знаходзячы сілу... Ты слаўна, зямля, што вякам нарадзіла Такога выдатнага сына свайго!
VIII
Народ беларускі! Ты ўзняўся героем, Даволі набыўся ў нядолі, бядзе — I, твар свой абмыўшы крынічнай вадою, Абцёршы усходняй, шаўковай зарою, У будучнасць смела, адкрыта глядзеў.
IV
In days of yore, even, when wood-torches glinted, The fame of the city of Polack was heard, Thence came the great printer, Hieorhij Skaryna, Whoever his native land scattered, by printing, The radiance of learning in crystalline words.
And from his well-spring drank many a nation And took from his wisdom an eternal flame, In his first letters found strength, inspiration...
Glorious thou art, that for all generations Thou didst give birth to a son of such fame.
On thy breast, like a treasurehouse of living power, From out of the ancient mists prows gently glide, Where the grey mansions of Hrodna town glower, Walls of Novahrudek, or Sofia's towers, The castles of Zaslau with steep rampart-sides.
The murmuring flax-plants tell of the folk's glory, And the thoughts of the nation are hidden away By lakes, like pure pearls, and by well-springs outpouring, And the sky sparkles with bright rainbows for them, To light out their path in the thick of the fray.
VIII
Folk of my Bielarus! As heroes we knew you Long enough you in want and in slavery pined — You have washed your face now in a water-spring flowing, Wiped it dry with a silken dawn, easterly glowing, Boldly looked to the future with glance unconfined.
You have straightened your shoulders, tall-statured and mighty, Among native vales, tall as a giant you have loomed.
Like a pine forest lifted your head to clouds, highly Above spaces where ryefields spread rustling and widely, And your lips have, like fires of cranberries, bloomed.
іігтжйЯШшшГіімтінтііі!
0
Браты па нягодзе цябе раскавалі, 3 вачэй тваіх чорныя хмары знялі; Як бурнай паводкаю дужыя хвалі, Як буйныя ветры, што хвалі гайдалі, Абняў ты палеткі на вольнай зямлк
Як гоман крынічны, як звон ручаёвы, Як плёскат бязмежных, блакітных азёр, Як гоман вясновых лістоў на дубровах, Тваё зазвінела свабоднае слова, Хвалой узляцеўшы да сонца і зор.
XXV
Зямля Беларусі! Радзіма герояў!
Сягоння ў змаганні бязмежная шыр.
Ты ворага знішчыш, бо заўжды з табою Народы Саветаў з адданай душою. Ты шчасце сустрэнеш і радасны мір!
Як толькі з вайною на мірныя гоні З'явілася зграя чужынцаў ліхіх, Ты ўся паднялася пад сцягам чырвоным I, мужна зрываючы путы палону, Жывеш партызанкай між дзён баявых.
Зямля Беларусі! Палямі, барамі Тваімі вакол вызваленне ідзе, Праз буры-віхуры і снежную замець Гвардзейцаў праходзяць палкі за палкамі, А іх сустракаюць мільёны людзей.
Ідуць яны сонца ўздымаецца, свеціць Ад горада ў горад, з сяла да сяла.
Па ўсёй Беларусі і маткі і дзеці
Гавораць сягоння ад шчырага сэрца: Народу і партыі нашай хвала!
Your brethren have from your misfortune unlocked you, Brushing the dark clouds away from your gaze;
Like the strong waves in a stormy flood flocking, Like stormy winds that set the waves rocking Ina free land you have the broad ploughlands embraced.
Like the voice of a well-spring, or water-brook ringing, Like the splash of blue lakes that stretch boundless, afar, Like the sound in the oakgroves of leaves in the spring-time, Thus your free words go forth, chiming and singing Borne on a wave to the sun and the stars.
XXV
My land, Bielarus! Motherland of true heroes, Today boundless spaces are caught in the strife, Thou will bring down the foe, for there stand ever near you The Soviet peoples, united and fearless.
Thou shalt fed joyous peace and a happier life.
But while on thy peaceful fields in war come crowding, Together the criminal gang of thy foes, Beneath the Red flag, standing tally and proudly Rending the chains of captivity boldly,
Through the days of war thou shalt, a partisan, go.
My land, Bielarus! Through fields and woods passing, All through thy expanse liberation shall roll.
Through the storm-whirlwind, through snowdrifts advancing, Troop upon troop come the Guards, swiftly marching They shall be met by some million souls.
They come, and the sun rises high, flashes ever From village to village, from township to town, Through all Bielarus, every child, every mother, This day from sincere heart says, all the land over: To Nation and Party all praise and renown!'
Translated by Vera Rich.
ЖШШ 112
Плача сірочая ў лесежалейка... Сціхла ты,
Змоўкла, наша Надзейка.
Хто ж гэта думаў, як давялося: Вочы закрыла хмурая восень, Выцвілі косы, Шчокі запалі, Рукі завялі.
— Надзя! Надзейка!.. — плача жалейка.* Болей рукам тваім Жыта не жаці, Жыта не жаці, Снапоў не вязаці. —
Трэцюю ночку вісне дзяўчына На белай бярозе ля роднай хаціны. Горачка-гора сэрца скавала, Што ж ты, бярозанька, не ўратавала?
3 лісцем пажоўклым горкія слёзы Падаюць, сыплюцца з белай бярозы: — Добрыя людзі, жальбу здыміце, Лепей мяне вы, бярозу, спіліце. Гэтую дзеўчыну знала я дзіцем...— Жоўты пясочак.
Зялёны вяночак.
Сінія вочкі, ІІІто васілёчкі.
Буйныя ветры, лютыя буры...
Ходзіць па лесе хлопец пануры.
3 лісцем пажоўклым горкія слёзы Падаюць, сыплюцца з белай бярозы:
NADZIA-NADZIEJKA
Orphan flute sobs in the forest are breaking You have grown silent, Grown dumb, our Nadziejka.
Who would have dreamed the working of fortune: Your eyes to be closed by cloudy autumn, Your tresses unplaited, Cheeks sunken palely, Hands drooping frailly.
«Nadzia-Nadziejka!» the flute's sobs are breaking. Never again your hands
Shall reap the rye more, Shall reap the rye more, Nor the sheaves tie more.
For the third night the young girl is hanging On the white birch-tree, near her home standing. A searing-grief chains the heart over, What is this, birch-tree, could you not save her?
With yellowed leaves come tears bitter and paining, From the white birch-tree, falling and raining: «Oyou good people, I pray that you set me Free from my grief, fell me, it were fare better! From very childhood this maid I remember...
Gold of the far sand,
Green of a garland.
Blue her eyes, seeming Like cornflowers gleaming...»
Gusty the winds, and wild the storms blowing... Sad through the forest a young lad is going. Nadzia-Nadziejka!» the flute's sobs are breaking. With yellowed leaves come tears bitter and paining, from the white birch-tree falling and raining: *Toung lad, your eyes heavy with sorrow, Hew me down, white, in night's blackness, for terror * *s to endure this young maiden's horror.
Помню я смех ваш,
Гулі-гулянкі,
Песні-вяснянкі
Аж да світанку.
Хлопец жалобу носіць па полі. Ён у бярозы лытаецца з болем:
3 лісцем лажоўклым горкія слёзы Падаюць, сыплюцца з белай бярозы:
Дымам дыхнулі, — чорнай я стала,
3 крыкам і тлумам,
Гвал гам і глумам
Красу загубілі,
Дзяўчыну забілі.
Ходзіць ла лесе, лушчак дубровах Хлопец разгневаны, х лолец суррвы:
Разам з еябрамі, Грукнем маланкамі Ды перунамі, вылечэм змеяў жалезам калёным, Неба ачысцім, хмары разгонін Дзеўчыну ўславім, Голле расправім, травы абсыплем чыстай сляэою, Чыстай слязою, Быццам расою.
— НадзяІ Надзеймк — кліча жалейма.
I recall you two laughing, Dancing and singing Ballads of springtime UH dawn-light glimmered...»
The lad carries his grief the broad ploughland over, Seeks in his pain from the birch to discover: «Why couldn't your branches hide my beloved?» «Nadzia-Nadziejka!» The flute's sobs are breaking.
With yellowed leaves come tears bitter and paining, From the white birch-tree falling and raining «When there came flying the darkness-attacker, Serpents crawled in, with bite of an adder, They breathed forth smoke — I became blackened. With uproar, commotion, Alarm, devastation, Beauty they ruined.
The maiden — they slew her!»
Through woodland and forest and oak-grove goes sternly A lad fired with anger, a lad grim-determined: «Soon I'll be returning With my companions, With lightning's clamour, And thunder's hammer,
With iron generation, we'll roast out these adders, We'll cleanse the sky, every cloud we shall scatter, We shall honour this maiden, The branches we'll straighten, We'll sprinkle the grasses with pure tear-drops over, With pure tear-drops over, Like dewdrop cover...» «Nadzia-Nadziejka!» the flute's cry is waking.
Translated by Vera Rich.
J*
•tan lodge om
the rootsol
Слова вастрылі вятры, каб узлятала высока, Каб мы адзін аднаго чулі далёка-далёка...
Хто цябе змалку пазнаў, той ад хаціны не зверне. Кожнае слова тваё — гэта, што ў коласе зерне.
Ведаю, прыйдзе той час — пад курганом заначую. Усё ж праз карэнні дубоў родную песню пачую.
Словы ад розных ішлі. Ад сумных яны і вясёлых. 3 розных жа кветак нясуць, мёд сабіраючы, пчолы.
Ты навучыла любіць жытні кавалачак хлеба, Зоры дарыла ты мне, ўноч адкрываючы неба.
Жыць без цябе абыякава, сумна і цесна. О, як мяне ты ўзняла, родная, любая песня!
b^jOBwakatours tangofilth
Песня стагоддзі жыве. Моцы яна набірала.
Слова, ўскрыляючы нас, быццам маланка шугала.
Песня, праводзіш ты нас ад нараджэння да смерці. Родная песня мая! Ты мне мілейшая ў свеце.
РОДНАЯ ПЕСНЯ
> «widow
MY NATIVE SONG
Life without you is restricted, mournful, uncoloured and hazy, 0 my own well-loved native song, to what heights have you raised me.
You have taught me to know morsels of ryebread, to love them, You gave me the stars, at night unfolded the heavens above me.
He who learned you in childhood will never from home be turning,
Each of your words is like grain in the ear well-forming.
Song lives through centuries. It gathers its strength for growing, The word that gives us wings, as if it were lightning blowing.
Winds sharpen down the word, so it may soar, insistent, So that we yet may hear each other though far far distant...
Words come from different sources. Sources both sad and merry. As honey from different flowers the bees will collect and carry.
Song, you walk at our side, from birth to our death are near us, My native song, of all things in the world you are dearest.
I know that I'll lodge one day 'neath a gravemound, that time is nearing.
Yet through the roots of oaks, still my native song I shall hear then.
Translated by Vera Rich.
■мшмшштняікіншііііЛІ'ійанпііііііііі
Мне ясным сонцам лёс наканаваны He ведаць змрочных лёхаў нематы. 3 табою кожным нервам знітаваны, He, Вечнасць, я ў цябе не паняты! Зязюлямі гадоў пракукаваны, Бор галавы маёй аснежыш ты I ўладна пакладзеш на лоб круты Зямныя, ўпартыя мерыдыяны, — Мяне не ўстрашыць захад залаты. Да зор скірую думак караваны, Арлы іх прывітаюць, як браты. He знікну так, як цень, як гук пусты. He адцвітуць вачэй маіх паляны, Прабіўшы жвіру мокрага пласты.
У скронях зямлі
Мы трывожнымі жылкамі стукаем, Мы сценамі жывымі былі Крэпасці непадступнай.
Гэта акамянеў
Наш гнеў,
Гэта мы згарэлі ў агні,
Мы — скрываўленыя камяні,
Мы хацелі для вас цішыні, Людзі...
A brilliant fate for me is foreordained: I shall not know the gloomy vault's dumb night! With every nerve to eternity stitched tight, I'll be no silent witness, nor constrained! The cuckoo's told my years within the wood, The forest of my hair you'll fleck with snow, Imperiously upon my lofty brow You'll lay earth's stubborn lines of latitude. I shall not fear your golden-setting sun. Thought-caravans to the distant stars I'll send, The eagles brotherly greetings will extend. No fading shade, no echo, I shall run.
The field-flowers of my eyes won't die away, Once having pierced the graveyard's cold damp clay.
Translated by Walter May.
Like nervous veins we pulse
Upon the earth's temple.
We were once the living walls Of a fort impregnable.
This is our wrath made known, Turned to stone.
This is we who were burned in the fire,
We —the blood-soaked bricks and mire, for you, only peace was our desire, Good people...
Translated by Walter May.
Жыццё маё — цяжкі з гадамі бой, I чым далей, то ўсё даўжэй прывалы, Буксуюць вершы, быццам самазвалы, Ды знаю я: надыдзе моманттой,
Калі не хвоі снамі баравымі
Атуляць мой дарожны неспакой, А схіляцца зларадна нада мной Mae гады з бародамі даўгімі.
Чаго прыйшлі, за цудамі якімі?
Якога мне яны жадаюць сну? Яшчэ я ўстану, падапруся кіем. Старэчыя бароды расхіну.
За ўсе гады вазьму з гадоў даніну, 3 дарогай разлічуся рэштай дзён, Астатнія, як костку, смерці кіну За той парог, дзе векавечны сон.
pRKADZ KULYASHOU
elect
|Vly life was one long strife with grievous years — The further fought — the longer roadside rests.
My verses pull like dump-trucks through the gears, I know the hour will come, the hour which tests,
When not with dreams will branchy forest pines O'ershadow things which on the road I feared; But bowing, and not hiding evil grins, My years will greet me, each one with a beard.
Why have they come, this hoary-haired array? What kind of wonder wait? I still survive!
And having pushed their bushy beards away, Still leaning on my stick, I stand alive.
For all my years I'll count on in good faith, Upon my journey's each remaining day.
My last breath, like a bone, I'll throw to Death, Beyond that threshold where her sleep holds sway.
Translated by Walter May.
іншімншігайштшійшкліМіНІІІІІІі
КЖ
122
*#*
Я хаце абавязаны прапіскаю — Калыскаю, падвешанай пад столь. Я маці абавязан кожнай рыскаю, Драўлянай лыжкаю, глінянай міскаю — Усім, чым працы абавязан стол.
Я — матчын спеў, Я — матчыны трывогі, Я — матчын гнеў, Які ўставаў на ногі, Гнаў смерць на Захад У нару з нары — Трацілаваю пугай перамогі. Дыміліся сямі франтоў дарогі За мной, як дынамітныя шнуры.
Пазбавіўшы ад грознага відовішча Свет, не дазволю я, каб дым і пыл Зямлю ператварылі ў бамбасховішча, Мільярд прапісак — у маўклівы прысак, Мільярд калысак — у мільярд магіл.
***
і we my mother all —my name at table, Mv home here, in our numerous family crew, And my koliska — that's my rocking cradle, yhe hand-carved wooden spoon, and soup-bowl too, All in the house, which to her toil is due.
I'm mother's cradle song. I'm mother's care.
I'm mother's wrath, which set camp-fires alight. And drove back Death, back westwards — to her lair With whips of TNT till victory broke.
The roads of seven fronts trailed clouds of smoke Behind me, like the fuse of dynamite.
And I, having cut short the siren's cry, I'll not let atom bombs lay all to waste, And turn the world to a warren of refuge-caves, A million names to dust — a casualty list, A million cradles — to a million graves.
Translated by Walter May.
ПІН ■MHMUinummiinuiilKMlinillUlllr
Лясы нырнулі ўхмары шэрыя Прыкрыўшы голлем птушанят.
А ты смяялася, не верыла, Што будзе дождж, што будзе град.
Углыб, углыб усё імчалася
I за сабой мяне вяла; Хавала вочы і смяялася I нейкай дзіўнаю была.
А гром рыкаўужо раз'юшана За кожнай елкай і сасной.
I прашаптала ты узрушана:
«Што ж нам рабіць, харошы мой?»
А ёлка хітрая 1 цёмная
У сховішча пазвала нас.
Я вочы цёмныя, бяздонныя Там блізка ўбачыў першы раз.
Завесілі нас ліўні белыя,
Загінуў свет, дарог няма.
I да мяне, заўжды нясмелая, Ты прыгарнулася сама.
Стагналі дрэвы мнагарукія, Ламаўся з грукатам прастор,
I сэрцы ў лад грымотам грукалі,
I блікавіцы секлі бор...
Забуду ўсё: сяброў і вершы я,
Ды зберагу да скону дзён
Гарачых вуснаў шчырасць першую, Ігліцы пах і ліўня звон.
Grey clouds swept o'er the forest speedily,
The birds grew silent in alarm.
But you were laughing unbelievingly At sings of the approaching storm.
Deep, deep into the dark interior By forest paths my steps you led, With eyes averted, large, mysterious, You laughed and called still ahead.
From every tree was thunder muttering, From every moaning, groaning pine.
You lost your head, and whispered suddenly: «What shall we do, good friend of mine?»
But fir-trees solemnly and cunningly, Beneath their curtain called us there.
I saw your eyes, their moist profundity, For the first time, so near, so near.
A screen of rain tell white and glistening, Nought left but thunder and the dark.
And you, always so shy, now whispering, Pressed close to me in sudden shock.
The tall trees creaked and squeaked repeatedly, The ground was shaken where she stood, My heart-beat hammered sweet, elatedly, And lightning blinded all the wood.
* may forget my friends, my poetry,
But like a dream, like life retain earthly sweet of lips inflammatory,
The scent of grass, the swish of rain.
Translated by Walter May
126
ВЕЧНЫАГОНЬ
Кудлатая хмара над Мінскам навісла, Счарнела у змроку асенняя Свіслач, Пакрылася лісцем.
Вада ў жоўтых латках. А вецер халодны. А парк абгладаны здаецца галодным. На вуліцах — слота.
На мокрым асфальце — рыканне і клёкат. А я ўсё гляджу, як трапеча далёка Агонь непагасны.
Нібы партызаны на плошчы туманнай Расклалі агонь, перавязваюць раны I лічаць патроны.
У гэткую слоту яны галадалі, Ірвалі блакаду і сэрцы аддалі За шчасце Радзімы.
А сёння навекі застылі ў граніце
I бронзе.
Прашу, перуны, не грыміце Над полымем Вечным.
Сабраны ў агні гэтым іскры пажараў, Пякучая помста і чырвань штандараў, Прабітых жалезам;
! белая ярасць сцюдзёных маланак, I гнеўныя вочы удоў-партызанак Над трунамі паўшых.
I свецяць вянкі чалавечаюласкай Каля абеліска.
Асеннія краскі Жалобаю пахнуць...
By shaggy-haired stormclouds our Minsk has been smoothered, The shadows of autumn our Svisloch have covered With leaves freshly-fallen.
On the river's gray surface gold patches go spinning, The branches show through where the gilding is thinning. The roadways are slushy.
Here low, rolling slowly, the mist-vapour thickens, But there on the square by the obelisk flickers The flame everlasting.
As if by a camp-fire were partisans lying, About open wounds mutual bandages tying, Their cartridges counting.
In just such an autumn in war they have striven, Have broken blokades, and their lives they have given In righteous endeavour.
These heroes for ever are frozen in granite
And bronze... Autumn storm hurl no thunder upon it,
Thus flame everlasting.
In this sacred flame fly the sparks of high valour,
And still unextinguished the avenger's red banner, By still-splinters riddled.
In this sacred flame is the dawn into blood slowly turning, The eyes of the partisan-window in anguish still burning O'er communal graveyards.
In this sacred flame is the blare of yesterday's siren...
The rain, by this flame its skinny old shin-bones is drying, While shadows go flying.
In mist-shrouded autumn gleam flower-bright tresses Of wreathes, which are full of soft human caresses And deepest of sorrows.
mj« ■аммвШі№ШйІ№ПП1<№ ueeilllHIU
128
He трэба трывожыць цяжкія ўспаміны.
Хай славіцца дзень нашых подзвігаў мірных I дзень наш наступны.
Пры Вечным агні людзі шчасце убачаць.
А полымя плешчацца сцягам гарачым
I іскрамі вее.
Каму заляцяць тыя іскры у сэрца, Яно не счарсцвее ў таго аж да смерці I не зледзянее.
КРАІНАМАЯ
Краіна мая, радасць мая, Песня мая маладая!
Па нівах тваіх, па тваіх гаях Сынава сэрца рыдае.
Ты часта прыходзіш ка мне, як сон. Хмараю праплываеш, Птушкай садзішся на ціхі клён, Звонкім дажджом ападаеш.
Тады ўспамінаецца ўсё да драбніц, Што звязана з родным краем, — Як жыта шуміць, як агонь зарніц На дне азёр дагарае.
Як летам спякотным за днямі дні Ішлі па іржышчы калючым...
Мы ранілі ногі аб камяні, I нам не было балюча.
No need to recall drievous trouble and mischief.
May radiant peace of the golden-haired wheatsheaf Illumine the future.
By the brightness of happiness may we see better May this flame, like a flag, on the square ever flutter Its sparks star the heavens. '
Thet heart upon which such a spark once should settle
Will burn like camp-fire, will beat for the battle,
Will never grow colder.
Translated by Walter May.
0 thou my joy, my country beloved, Othou my song of youth's dawning, Over thy ploughlands, over thy groves, The heart of a son lingers mourning.
Often as a dream thou dost come to me, now,
Thou dost flow like a wave, forth upon me,
Thou dost perch like a bird on the quiet maple bough, In the chime of the rain fallest on me.
To the last detail my memory plays,
Over all things bound up in my country,
How the rye rustles, how the dawn's blaze, Smoulders out on the lake bed, far under.
H°w in blazing summer, day after day, We wandered across fields of stubble, e wounded our feet on the stones of the way, et never by pain were we troubled.
«'іямнмнншынтшнішішпк^ннміпіііііп
I не было нічога ярчэй За сонца на родным небе, I не было нічога смачней Матчынага хлеба.
Вада з прыдарожнага ручая Была саладзей за мёд нам...
Краіна мая, маці мая, Лёствой цяжкі і гаротны!
Топча, катуе тваю зямлю Вылюдак ашалелы.
Я кроў да апошняе кроплі пралью, Каб толькі табе палягчэла.
Hi славы, ні скарбаў я не хачу, Мне б толькі прыйсці непрыкметна, Зямлю сваю пад нагамі адчуць, Надыхацца родным паветрам.
Translated by Vera Rich.
And there was nothing shimmered more bright Than the sun in our own heavens, And there was nothing more tasty and light Than bread by a mother given.
I long for no glory nor treasures; and sweet It would be, though I passed life obscurely, To feel my own land once more under my feet, To breathe my own air, blowing purely.
The waters than in a roadside brook splash, For us past all honey were sweeter, Othou my country, my mother alas, Thy time is heavy and bitter!
They have trampled upon, they have tortured thy land, Monsters in rabid-mad seizure,
My blood to the uttermost drop I would spend, If only thus I could ease thee.
і1птшШНШІі№£'Цк0ІІІІПІп
БЕЛЫЯЯБЛЫНІ
i Вясной светлы сок прарывае бяросту I рэкі сплаўляюць у мора свой панцыр. Вясною на елчыных лапах адростваюць Светла-зялёныя пальцы.
I гладзяць яліны свой ельнік малы I пацеркі дораць з янтарнай смалы.
Зязюлі варожаць, і кнігаўкі жаляцца,
I глушаць усіх салаўі;
I з яблынь расцвіўшых тады нараджаюцца Дзяўчаты на нашай зямлі.
Учора гулялі з маўклівымі лялькамі. А сёння прыбраны каралямі яркімі.
О, белыя яблыні, белыя яблыні, Пялёсткаў шалёны хвалюючы пах! Дзяўчаткі пужлівыя, хлопцы нязграбныя, I хмель веснавы на гарачых губах!
Туман іх не студзіць, і ельнік не колецца, Адны толькі маткі за іх непакояцца.
Пасля сарамліва і горда ім несці Свой лёгкі цяжар у нялёгкі наш свет, Сыноў і дачок нараджаць ім і песціць, Успамінаючы яблыняў цвет.
А іншыя ў нечым навекі зняверацца, Убачаць цвет яблыні — слёзы навернуцца
2
Вякамі глядзелі жанкі з-пад рукі, Чакалі мужоў і сыноў.
і падалі зоркі, нібы светлякі,
У прорвы бязрадасных сноў.
I самі касілі, і самі аралі, А іх дарагія за іх паміралі.
№ spring the bright sap from the brich-bark is breakinq Rivers sweep to the sea all their armour, unllngering jn spring on the paws of the spruces are shaking New bright green fingers.
And tenderly stroking their saplings, each spruce Gives then amber beads of their resinous juice.
The cuckoos tell fortunes, the lapwings are mourning, Nightingales deafeningly call;
And from the blossoming apples are born now Maidens in our land.They all Yesterday with theirdumb dolls were at play, But are adorned with white corals today.
Othe white apple-trees, O the white apples. The bashful maidens, lads gawky and shy, The mad exciting perfume of the petals, And the spring drunkenness on hot lips lies’ Mist does not cool them and firs do not scratch them, Only their mothers are anxious and watchful.
Bashfully, proudly, they must bring later Their light burden to this unlight world of ours, To bring forth and tend their sons and their daughters, Always remembering the apples in flower.
And for others who find their heart's desire never, They will see apple-blossom — and tears will well ever.
II
years wives have looked out, shading their eyes, Aching for husbands and sons.
e stars have been failing, like glow-worms, they fly .nt0 deeps of dear dreams, and are gone.
ndthey did the mowing, the plough they were plying, for them their dear ones meanwhile were dying.
Бялелі, як цвет той, іх чорныя косы,
I сцежкі у сад зарасталі...
I заўтра, як вырвуцца людзі ў космас, Іх гора лягчэйшым не стане.
Мы будзем усе касманаўтаў вітаць, А маткі пякучыя слёзы глытаць.
Глядзець усю ноч ім да ранняй зары
Ў халодныя вочы сусвету
I думаць — ці зорка сягоння згарыць, Ці з сынам любімым ракета.
Ім першым заўсёды марнець і трывожыцца, На сотні трывог іх чаканне памножыцца.
Няма там слупоў верставых і дарог Няма для прыпынку абочын.
Сусвет ачарсцвеў і дашчэнту прадрог Без ласкі вялікай жаночай.
А сёння я небу гукаю: не хмарся! Народжаны ў нас жыхары ўжо для Марса.
Мы ўбачым жанчын у няземнай красе іх, Яны — наша шчасце і гора — Планеты заселяць, любоўю засеюць Далёкія сінія зоры.
I недзе у космасе будуць прывабліва Цвісці, як і ў нас, іх дзявочыя яблыні.
And their black tresses grew white as the blossom Lorchard path covered with grasses...
A d tomorrow, when men reach out into the cosmos ^eir sorrow will be no more easy.
shall 9° forth welcome the spacemen's return, And mothers will gulp down not tears that burn.
All night till the morning star, they will watch, yearn, With cold eyes the universe rlying, Thinking — will that star today flare and burn, Or a rocked with their dear sons flying, Always for them to pine and to worry, Their longing multiplies cares by the hundred.
Outthere are no milestones, out there are no roads, No lay-by to rest on your roaming.
The universe grew stale, and fevers corrode
It without the great grace of a woman.
But today I call to the sky: send those clouds running, For Mars's first citizens are born among us.
We shall see women unearthy in beauty,
They are our joy and our sorrow
We shall people the planets, and sow the far blueness Of stars with love's power tomorrow.
And somewhere in the Cosmos, alluringly laden With flowers, as at home, there will bloom apple-maidens.
Translated by Vera Rich.
■»t iron тіШЛ іШНТМ чі ІЯЯПІ HUH 11
Звон кафедральны кліча на Ave. 3 цесных завулкаў злева і справа Гуртам манашкі ў чорным адзенні Цягнуцца, быццам сумныя цені. Тут і старыя, і маладыя, — Ave Maria...
Я не звярнуў бы і ўвагі, можа, Каб не пабачыў між іх прыгожай Стройнай манашкі, якая мае He больш хіба яксемнаццаць маяў; Чорныя вочы, бровы густыя — Ave Maria!
Нат пад жалобнай вопраткай чорнай Ты адгадаеш: стан непакорны, Ножкі, якімі 6 на карнавалах I захапляла і чаравала.
Смуглыя рукі, грудзі тугія, — Ave Maria!
Глядзіць набожна на крыж пятровы, А я малюся на яе бровы: Няўжо красуня, ты не шкадуеш, Што хараство і жыццё марнуеш? Як танцавалі 6 ножкі такія, — Ave Maria!
Цябе атрутаю апаілі, Ружанцам рукі табе скруцілі. Смялей парві ты яго, не бойся!
У полі недзе шуміць калоссе...
О, як бы жалі рукі такія, — Ave Maria!
Ringing cathedral bells call to the Ave.
Left and right, through each narrow pathway, Thread, in their habits mourntul, funeral, Flocks of sad nuns — like spirits ethereal. Old ones and young ones, all are here.
Ave Maria!
Maybe I wouldn't have lingered untimely, Had I not noticed among them a comely, Slender young nun, whose age, I desided, Scarcely seventeen summers exceeded... Dark eyebrows arching, eyes brown and clear. Ave Maria!
Even beneath her dark vestments oppressive One could divine a form unsubmissive, Feet, which at carnival-time could go flying, All would be charmed with them, no denying, Fingers so slender, breasts firm and fair.
Ave Maria!
Up at the cross she gazed with deyotion.
1 need to plead with those brows my salvation! Really poor sister, can you not see clearly, You waste your youth, and you pay too dearly? Oh, how much legs would go dancing bare! Ave Maria!
^bibiging their potions you have been poisoned, Rosaries round your hands they have fastened. Fear not, break clear, to none beholden!
Ending corn in the field grows golden. Oh, how such hsnds would reap those ears! Ave Maria!
... ЮТ>М««вВТТАі !ІГ»ПП НЫІЯ»ІПШІ IT
А потым хутка прыйшло б каханне, Страчала 6 з мілым свой золак ранні. А потым стала 6 ты гаспадыняй I калыхала 6 сваю дзяціну!
0, як кармілі 6 грудзі такія, — Ave Maria!
He знаю, можа, мая малітва Выйграць бы мне памагла гэту бітву, Але пазвалі яе; манашка
Пайшла за ўсімі, ўздыхнуўшы цяжка, Пад зводы змрочныя і глухія, — Ave Maria!..
Простае шчасце людское, Так як і наша з табою,
Пэўна, складаецца з солі,
3 хлеба, сабранага ў полі,
3 поту, дарожнага пылу,
3 роднага небасхілу,
3 дружбы, мацнейшай ад смерці,
3 песні... Iтакмне здаецца:
Каб з чаго іншага скласці, Дык ці было б яно шчасцем.
You with your dear one, warmed by loving, Never would part till the dawn was coming, In you would flourish a mother's power, You with your child in the sun would flower... Oh, how such breasts would suckle its tears! Ave Maria!
Maybe the mortal prayer I prattle Might be of aid to me in mty battle. But alas! — they are calling and crying...
She has gone after them, deeply sighing, Down the dark vaults to disappear...
Ave Maria!
Translated by Walter May.
HAPPINESS
Human happiness, one with another,
As simple as ours together,
Consists of the salt of service,
Of bread brought in at the harvest,
Of sweat, of road's dusty herdship,
Of loyal and deathless friendship,
Of our native land's horizon,
Of our songs... And thus I reason:
If one part were changed, one token, Would not happiness be broken?
Translated by Walter May.
I ^саггУ LheH ІрХ |ІНІ
jatinthestj
logular
агп*
-riinhanc ley castasit ^lightning W ragged c
Wwerelevi ^idknow ^gthous ^*ereleve “^ЧапсІ '^knowt
НАДНАРАЧАНСКІЯ СОСНЫ
Яны калышуцца
3 асмаленымі кронамі, 3 залітымі жывіцай Ранамі ад куль.
У ясную пагоду
Аж на заходні бераг Нарачы Уброд пераносяць сонца, Памагаюць рыбакам Цягнуць з сялявай невад, А вечарам
Спяваюць з піянерамі
I скачуць цераз агонь.
У навальніцу —
3 далоні на далонь Сваіх пакручаных
I вузлаватых рук-галін Перакідаюць Абліскавічаныя Гром і хмары.
Я, нават будучы глухім, Між тысяч іншых сосен Адрозніў бы іх пошум I, нават будучы сляпым, Абняўшы ці пацалаваўшы, Іх паэнаў бы.
PINES ABOVE LAKE NAROCH
They slowly sway, The crowns of fragrant pines, Their trunks weep resinous tears From bullet wounds.
In brilliant weather, On Naroch's western shores, They carry the sun across the lake, And help the fishermen Draw their humble nets.
At evening time
They sing with Young Pioneers, And jump the fire.
But in the storm, With twisted, Angular arms, Hand in hand, They cast aside
The lightning stroke, the thunder And ragged clouds.
And were I even deaf, I should know that roar Among thousands of otheir pines, And were I even blind, Embracing and kissing them, I should know them mine.
Translated by Walter May.
АБ ЧЫМ СПЯВАЮЦЬ САЛАЎІ?
Аб чым спяваюць салаўі?
Я часта думаю над гэтым, Калі вясёлыя гаі
I горкі смутак дум маіх Птушыным шчэбетам сагрэты.
I сніцца мне мой родный край, Мая далёкая радзіма, Кляновы ліст, дубовы гай I ружаваты небакрай, Засланы злёгку белым дымам.
3 руін на момант уваскрос
I шэлестлісця асцярожны
I на ляху даўгі абоз, I ў ценю ветлівых бяроз 3 кійком і кайстрай падарожны.
Малюнкі бацькаўскай зямлі! Нічым вас з памяці не сцерці. Мы змалку там з табой жылі
I ўсё да радасці ішлі, А набліжаліся да смерці.
I ўсё, ад кветак на лугу Да рыжай палявой пясчынкі.
Я дбайна ў сэрцы берагу I толькі ўспомніць не магу Усмешку роднае дзяўчынкі.
Ад той усмешкі дарагой Ёсць штосьці ў песнях салаўіных — Пявучасць хвоі маладой, I звон крыніцы пад гарой, I смутны гоман арабіны.
OF WHAT DO THE NIGHTINGALES SING?
Of what do the nightingales sing? I try to translate them in words, When the gay green groves in the spring, And my bitter thoughts, on sad wind, Are warmed by the warbling of birds.
Of my dear native parts I dream, And my distant boyhood days, The oak groves, the maples, the stream, And the sky with its coralline rim Lightly clouded with whitish haze.
From war's ruins, one moment, returns The leaves'cautious rustling laugh, The long train of trucks road-dust churns, And beneath the cool welcoming birch Rests the traveller with bag and staff.
These pictures of my native land — There's nothing can wipe them away. Since youth we went hand in hand Towards the bright future we planned, But drew nearer to death each day.
And all, from the flowers of the mead, To the red grains of sand in the soil, With care in my heart I keep — But I can't remember, indeed, Your smile, my darling girl.
that well-loved smile I divine ^the nightingale's song a trace — /*ere's a lyric touch of young pine, he murmuring spring a sign, And of rowan's sad rustling grace.
I мне ўжо мроіцца парой. Як мы, пазбыўшыся напасці, Ізноў сустрэнемся з табой I пойдзем роўнаю хадой He да магілы, а да шчасця.
Ці ж не аб гэтым у гаі, Ледзь толькі неба пацямнее. Пяюць штоночы салаўі I горкі смутак дум маіх Населяць добраю падзеяй.
У нашым вялізманным доме Чатырыста дваццаць кватэр. Жыве ў ім прафесар вядомы, Заслужаны ўрач, інжынер.
Жыве тут праслаўлены токар, Народны артыст і паэт, Жыве малады, адзінокі, Славуты цясляр — мой сусед.
Жывуць працавітыя людзі...
I ў часе рабочага дня, На поўныя дышучы грудзі.
У доме стаіць цішыня.
Стаіць і з акон наглядае
За бурным жыццём на двары, Дзе сонца прастор залівае, Дзе гоман і смех дзетвары.
..even imagine, sometimes, And I from disaster saved, ™ chall meet, not divide, Againh l waik then side by side #S^^**"*
• curelv of that, in the grove, Sn as the twilight is here, Yhatthe nightingales sing above, And the bitter grief of my love With goodly hope try to cheer.
Translated by Walter May.
Our block is enormous to measure —
Four hundred flats or more here, Were live a well-known professor,
A doctor, a fine engineer,
A fitter, a marvelous turner,
A poet, an actor of fame,
And a young unmarried joiner —
My neighbour — who's earned a good name.
Here live industrious people;
And during the working day, Breathing deep to itself, and peaceful, Silence stands in the bay.
stands, and from windows watches e bustling life in the court, sunshine the playground catches, еге kiddies' mock battles are fought.
Там часта сярод зеляніны Ля шумнай чародкі дзяцей Спыняецца моўчкі жанчына I доўга не зводзіць вачэй,
А ўвечар, калі загамоніць, Увесь велізарнейшы дом, — Ружовым, зялёным, чырвоным, Блакітным і сінім агнём
Ад самага верху дадолу Гарыцьён... I толькі адно
He свеціцца бляскам вясёлым На трэцім паверсе акно.
I часам прыезджы каторы Пытае: — А хто там жыве? — Жыве мацярынскае гора, Жыве не вясну і не дзве.
Жыве з таго часу, з якога Да маці прыйшлі не сыны, А грозна прыйшла да парога Жахлівая вестка з вайны.
Будынкі суседнія з ласкай 3 той даты ці можа спакон Галубяць акно гэта бляскам Усіх сваіх тысяч акон.
Яны, не згасаючы, свецяць, Каб гэтае ў горы акно
Заўсёды на ўсім белым свеце Было ўсім народам відно.
often, among the greenery, Hear the flocks of children at play, A woman stands serenely, And can't tear her eyes away.
But when all's a-buzz in the evening, Our gigantic block's all bright With pink and red and greenish, pale blue and yellow light.
From the topmost floor to the basement It shines... But one place is poor — There is no bright light in one casement, A window upon the third floor.
And sometimes a newcomer queries: «But tell me — who lives there?»
There lives a mother, still grieving. There lives no spring, no pair.
She lives so since that moment Of terrible news from the war, Which she heard in dread and torment — That her son will return no more.
In the near by blocks the neighbours Since then, on endless nights, That window caress with radiance From all their thousand lights
And steadily they are shining, So that spot where grief is still green, In the whole wide world undying Should by all the people be seen.
Translated by Walter May.
жн'ініішынгпгіМШІІІІІІІ
ДУБОВЫ ЛІСТ
Стаяць дубровы ў жнівеньскай красе, Дарогі — у ячменнай пацярусе.
Дубовы ліст, у жылках і ў pace, Мне нагадаў абрысы Беларусі.
Яго мая кранаецца рука, А ён нібыта выкаваны з броні, I жылка кожная дубовага лістка Злілася з кожнай жылкай на далоні.
СЭРЦА
He прыйдзе шчасце без прычыны. Без мужнасці не выстаіць баец, Без гора не прарэжуцца маршчыны. Без веры не загоіцца рубец.
I сэрца не заные без трывогі, Без дабраты не знойдзеш уначы Крутое незнаёмае дарогі, Каб чалавеку ў горы памагчы.
Калі ты ўсё спазнаў па поўнай мерцы I не паспеў душою пастарэць, He бойся, што баліць часамі сэрца, — Яно ж таму і сэрца, каб балець.
In August beauty stand the oaks in view, The paths are strewn with straw and barley stubble. An oak leaf marked with veins and dashed with dew, Reminds me of the shape of Byelorussia.
And here it lies upon my open hand, And seems to me like some fine sheet of armour. The veins of every oak leaf in the land With every vein upon my hand welds firmer.
Translated by Walter May.
True happiness will not come without good reason, And lacking courage a warrior soon will yield, And lacking sorrow wrinkles are out of season, And lacking faith no wound will soon be healed.
Our hearts don't start to ache without a worry, And lacking goodness you don't go at night Upon a steep and unknown road and hurry, Soto relieve your fellow's grievous plight.
But when you've suffered all, and in full measure, And never spared yourself for other's sake, Then do not fear an occasional twinge or seizure, For you were given a heart it should ache.
Translated by Walter May.
IIUIІІІІІЛГ Я f ШЛНІІHtlllI
Змяркаецца рана увосень, Ha травах трымціць сівізна, I як бы табе не жылося, Спяшайся, працуй дацямна.
А ноч загалосіць вятрамі, Лісты зашуршаць па сцяне, Ілбом прытуліся да рамы I зорку нагледзь у акне.
А можа далёкі агеньчык
У змроку за поўнач дрыжыць. I хтосьці галосіць і енчыць У гора на самай мяжы.
Спяшайся праз вецер і кручы, Праз топкую багну лагчын. Пастукай, каб словам гаючым У горы людскім памагчы.
У
кожнага ў свеце дарога Кароткая, ведаеш
ты, Таму не шкадуй ні для кога Сваёй
дабраты.
##*
It grows dark in autumn quickly, On the grass the rime clings fast, However you have been living, Make haste, do your work before dark.
The night wind will whine through the linden, Its branches will beat on the wall;
Go press your brow to the window, And seek out one star of all.
But maybe a light in the distance
Will flicker late in the gloom, Where someone is moaning and whimpers On the very edge of doom.
Then haste, though the wind is wailing, Through the marsh and muddy glade, And knock, and bring words of healing, And to human woe bring aid.
Each on earth has his road to cover,
And it's short, as you know from the start, Therefore do not grudge to another Your goodness of heart.
Translated by Walter May
*##
Як я жыў без цябе?
I не ведаў, што недзе на свеце, За глухімі лясамі, За сотнямі ўзгоркаў і меж, He на дальнім сузор'і, А ў нас на планеце Ты ў зялёным і ціхім Завулку жывеш.
Як я жыў без цябе?
А маглі ж не сустрэцца ніколі, За паўкроку адно Аднаго абмінуць, Разысціся, як сцежкі Расходзяцца ў полі, I не знаў бы.
За страту каго папракнуць.
Мабыць, трэба было Праваліцца у пекла, Траціць блізкіх, пакутаваць, Мерзнуць, гарэць, Ратавацца, Каб лютая бура не ссекла, Каб цябе
Пад палярнаю зоркай Сустрэць,
I пазнаць,
I адразу забыцца аб крыўдзе. Каб убачыць праменьчыкі Ў зрэнках тваіх,
Нарадзіцца ізноў
I паверыць, што прыйдзе
I збавенне, і шчасце Адно на дваіх;
Падабрэць, памякчэць,
Could I live without you?
And did not know
That somewhere on earth's vast expands Beyond the deafforests,
Beyond hundreds of hills, baulks of grass, In no far constellation But hereon our planet, In a green quiet alley Your life you passed.
Could I live without you?
And maybe we might have met never, Haifa year apart
We might have passed by, And diverged as the paths In the fields diverge ever, And would not have known Whose the blame was, nor why.
Maybe it was needed To fall into hell first, To lose near ones, know anguish, Suffer frost, suffer heat, That fierce storms might not fell us, That with you Beneath the Pole Star 1 might meet.
Recognize you,
And at once forget all that has wronged me, To see beams of light sparkle ,n your pupils again, To be born anew,
And believe there'll come strongly, Succour and happiness, °nefor us twain.
Назаўсёды скарыцца Непадкупнай
Суровай тваёй чысціні, Каб істоты тваёй адкрываць Таямніцы,
Каб душу гартаваць на высокім агні.
Час ляціць і ляціць,
Завіруха завеяла скроні, Пакідаюць насечкі Гады на ілбе.
Я гляджу на цябе, Я дзіўлюся і сёння, Чым я жыў без цябе, Як я жыў без цябе?..
Translated by Vera Rich.
шшіШЛМ
т0 grow
w surrender for ever
To your unbribable purity, steadfast and stern. foe mystery of your nature
To discover,
To temper the soul in a flame high, eterne.
Time is flying, is flying. And a snowstorm drifts the brows over, And the years on the forehead Have scored through and through. And I look upon you. Still, today wondering ever, How I lived without you When I lived without you.
АНАТОЛЬ ГРАЧАНІКАЎ
ГЭТАЯШЧЭНЕНОЧ
Г эта яшчэ не ноч.
Паглядзі, як скача рыба: Срэбраны дождж над ракой.
Раве буксір за лукой, Як бычок, што ад статка адбіўся. Над выганам пыл задрамаў.
Такі быў сухменісты дзень.
I вось пачынаецца, Пачынаецца начное свята прыроды: Знікае мяжа між небам і зямлёю, Расце трава. I зоры растуць, і думы. Цёмнай сцяною здаецца бор, Вежаю — месяц.
Хочацца зазірнуць У заўтрашні дзень.
Давай стому змыем
У ружова-крынічным Сожы, Сядзем на мораны дуб, Узняты з прадоння рачнога.
і памаўчым.
anatol grachanikau
It is still not yet night
just look how the fish are leaping: There's a silvery rain on the stream. The tug in the bay bellows steam, Like a bull that's removed from the herd. Over pastures there slumbers a haze.
It was such a dry, sultry day.
And now is beginning
Dame Nature's nocturnal feast:
The earth and the sky are merging.
The grasses rise. And the stars. And high thoughts.
And dreams come alive.
The forest appears a black wall, And the moon is a tower.
One wishes to take a look At the day to come.
Let us wash our tiredness away In the spring-fresh Sozha,
And sit on the water-logged oak Which rises out of its depths, And say not a word.
КАСТУСЬ КІРЭЕНКА
РАНАКІДЗЕ
Што гэта? Што гэта чутна далёка?
Быццам гамоніць, пяе?
Вецер, прачнуўшыся, кратае блёкат, Гутарыць з вербай, прабуе ў асоках Цымбалы свае,
Што гэта? Што гэта свеціцца ў змроку?
Меркне, не згасне ніяк?
Зорка шукае адцвіўшую зорку, Дужыцца ўзняцца над Сожам шырокім Зялёны маяк.
Дзе гэта? Дзе гэта песня зязюляй, Чуеш — ку-ку ды ку-ку?
Сына ў калысцы галубіць матуля, Дзеўчына з ночы па любым сумуе — Адзін на вяку.
Шырыцца, шырыцца, плешча, бы хваля, Гукаў нястройны мажор.
Унь умываюцца золакам далі,
Унь зараніцы пялёсткі апалі
На поле, на бор.
Што ж гэта, што — цераз пушчы, па нівах, Шляхам, уброд па вадзе,
3 яснай усмешкай, прыгожай на дзіва, Быццам крадзецца — а смела, імкліва?.. To ранак ідзе!
style="position: absolute; top: -0.56in; left: 1.82in"
"ннтйшявді
KASjyiKIREYENKA
And wider, and wider, a splashing swell, The morn's noisy chorus pealed.
There the dawn was washing the distant dell, There the early light in white petals fell, On forest and field.
Oi
THE MORNING GOES FORTH!What's that? What's that heard far in the trees? A chorus, maybe, — someone sings?
The wind, now awake, with his gentle breeze Strums on the willows, and tries in the reeds His dulcimer strings.
What's that? What's that which shines in the dark? It’s glimmer unfading is seen.
A star is seeking a burnt-out star;
Above the wide Sozha soars stiff and stark
A lighthouse of green.
Where's that? Where's that fugitive cuckoo's song? Do you hear it — Cuck-oo-oo, cuck-oo-oo?
Mother strokes in his cradle her laddie strong, A girl through the night for her lover longs— To him ever true.
What's that, what's that which in mead and glade, By path and by river ford,
Translated by Walter May.
Заўсёды пасля бурнай навальніцы Клякоча над разбураным гняздом Ды арлянят падлічвае арліца.
I песціць тых, што жывы, пад крылом. I кліча тых з тужліваю надзеяй, Karo разбіў аб скалы цяжкі гром.
Сціхаў апошні водгук грознай дзеі, Яна ж чакала: вернуцца сыны.
I вочы ўдаль, у змрок шляхоў глядзелі.
Мо недзе прыпыніліся яны, Салодка спяць, а сумны матчын голас Хіба ўстрывожыць светлыя іх сны?
I толькі як праз дзень на скалах голых Вада пад сонцам знікне — хоць бы след, Яна ў жальбе апусціць нізка голаў
Але ізноў устане. Грозна ўслед Праклён пашле няміласным грымотам, Што страсянулі ўвесь вакольны свет,
Паплача па загінуўшых употай I ласку ўсю сваю аддасць жывым, Каб крыллі іх мацнелі для палёту.
.....нтіІІІіЯЯЙіП!
When overhead there roars the stormy thunder, A-screeching o'er the ruins of her nest,
Her eaglets counting, then the eagle mother
Hides those still living underneath her wing,
And screams for those, with hopeless hope despairing, Whose helpless bodies on the rocks winds fling.
Long, long the storm has passed. The skies are clearing, But still she waits: she thinks her sons will come, And gazes far, into the darkness peering:
Perhaps they somewhere found a sheltering home, And sweetly sleep, and mother's mournful wailing At least disturbs their sleep, and makes them moan.
And only in the morn, on cliffside naked,
The rain dried by the sun with scarce a trace,
She dropped her sorrowing head, so tired and aching,
Then rose again. And in the thunder's wake She hurled her curses at the flying leightning, Which all the whole wide world had made to shake.
And on the dawn-cold rocks her hot tears crying, She gave her mother's love to those alive,
That soon their wings with stormclouds might start fighting.
###
Недзе на зялёнай пойме Ніла У адлёт сабраліся буслы... Можа, птахам корму не хапіла? Можа, ў іх быў выган замалы?
Пэўна, не.
У выраі далёкім
Аднаго для птахаў не стае:
Тых дубоў, наднёманскіх, высокіх, Дзе ім трэба гнёзды віць свае.
MIKOLA AROCH KA
***
‘«-«wiiniUn
Translated by Walter May.
Somewhere on the river Nile's green delta Storks are gathering fortheir homeward flight. Maybe there they find no food nor shelter, Maybe there the living space is tight?
Clearly not.
Butin warm lands far distant,
One thing's lacking for their feathered guests — Those tall oaks, on Nieman's shores existent, Where they really need to build their nests.
БЛАГАСЛАВЕННЕ ТЫМ, ХТО Ў БІТВЕ ПАЎ
! Благаславён хай будзе у стократ
Той дзень, той час жаданага світання, Калі савецкі ўзброены салдат На беларускія палеткі стане.
Імя таго салдата, што ідзе, Уславім гімнам, неўміручай песняй. Яго прытуліць кожны да грудзей Ад Полацка, Віллі і да Палесся.
Благаславён хай будзе партызан, Які займее шчасце першым стрэцца
I разрадзіць гранату і наган
I адступаючага чужаземца.
Нам не забыць ні хат, ні нават траў, Што супастатам спалены, стаптаны, Благаславенне тым, хто ў бітве паў За край, што для жыцця адваяваны.
ANATOLASTREIKA
Yes, be it blessed a hundred times — The happy hour of wished arrival, When a brave lad from Soviet lines Comes to the land of my own people. And blessed be his bold advance — Immortal songs shall sing his praises — All, glad, will take him in their arms, In old Polotsk and green Polesye. And blessed be the fray's first sound, The distant roar of steel chase rising. The prisoner suddenly hears: though bound, He glances east with screwed-up eyes then... And blessed be the partisan
Who's first to blast with mine and cartridge The battered enemy on the run, And vengeance takes, to our advantage. Praised be the people's guide and friend: Through sleepless nights, with keen-eyed vision, To our dear land of tears unstemmed He sends the liberating mission.
The foe burned crops and homes by the score. Shall we take insults unrewarded?
Thrice
blessed be those who fell
in war,
Who native soil from foes have guarded.
піі KnnW jwvvji ніш і
Едзе восень на рабым кані, Блісне сонца і за хмару зойдзе. Жураўлі па небу цягнуць клін 3 родных месц к цяплу, На дальні поўдзень.
Яшчэ ўчора ластаўкі былі, А ўжо сёння пуста каля дома. Як яны адлётваюць, калі, Для людзей заўсёды невядома.
Як пчаліны рой, лятуць шпакі, 1х над Нёманам сяўцамі клічуць. Як яны сабраліся ў гурткі — Да сяўбы асенняй дзён не лічаць.
Калі гусі заплятуць ланцуг
I шнурок пацягнуць свой па небу. Запрагаць каня ізноў у плуг, Выбіраць калгасу бульбу трэба.
Бо ўжо скора возьмецца мароз I зямлю скуе ў лядзяны камень. Бач, на захад чырвань ён занёс Золкімі, халоднымі рукамі.
Едзе восень на рабым кані, Тут дажджы ліюць, а тут і ясна, На шырокім полі дзень пры дні Скарб сабраць спяшаецца калгаснік.
’’"'•"ннніійуІЭДр)
Autumn goes: a skewbald mare she rides Cn takes just a glance, and seeks the cloud ports of cranes go sailing 'cross the skies, 0, resounding cries, prolonged and loud.
Swallows yesterday soared in the height.
Not a single swallow flies today.
How it was they left this land in flight, When it was — there's not a soul can say.
People say that nobody has seen
When the migrant swallows leave their homes, And that on the dark bed of the stream These swift birds fall suddenly, like stones.
«Sowers» — that's what starlings here are called; if they're gathered ready in their host And, like bees, swarm out above the field — Then the days for sowing must not be lost.
I From the shed the harrow then we bring, I Gather up the drill-ploughs' whole brigade, I And in autumn, for the coming spring, I Howmuch grain we need to sow indeed!
I When the geese go streaming to the south, through the pallid skies in arrowing skein, ^en we harness horses to the ploughs — ^rely, we must get potatoes in.
J'utumri goes. A skewbald mare she rides, rodouds pass, and sun shines warm again.
/collective peasants field-ward stride, each daywork harder, might and main.
Translated
by Walter May.
Шрякпшмнмш■» нчл ш t шшшютк гмла нінн і
168
■
0 Нёман, о бацька мой, Нёман, Як сонца, як дзень дарагі! Касцямі звяругаў шалёных Усланы твае берагі.
Да змогі цябе баранілі Твае баявыя сыны, Каб ворага чорная сіла He гнала па хвалях чаўны.
Нас праўда на бой акрыліла, Дала нам матуля мячы,
Ты глянь, на тваіх колькі схілах Нямецкай ляжыць саранчы!
13 тваіх адышлі мы прыгоркаў. Так трэба, мой Нёман, было.
Я знаю, што цяжка і горка Свой дом пакідаць і сяло.
Мы вернемся хутка, мы прыйдзем, Мы будзем навекі з табой. Заплаціць за гора нам злыдзень Сваёю фашысцкай крывёй.
Бушуй жа, мой Нёман шумлівы, Ад помсты ўскіпай і гудзі, На дно, ў вадзяную магілу, Чужынцаў нязваных кладзі!
HIOMAN
Q ніогпап, 0 my father Nioman, the sun, like the day dear to me! the bones and rank tatters of foemen banks are now strewn utterly.
Your warrior sons strove in their courses, With their last drop of strength you to save, So that the foe's murky forces Would not speed their boats on your waves.
Truth winged us forth into battle, Our mother gave us our swords, Look, on your slopes there lie scattered Nazi locusts, how mighty a horde.
We from your banks have withdrawn now, Ah, Nioman, it had to be done,
I know well the drear bitter torment
To leave one's own village, one's home.
We shall swiftly return from this parting, Stay evermore by your flood. The ill-doer shall pay for our heartache, Payment of his own Fascist blood.
I Rage, then, my tumultuous Nioman,
I Rise and roar in revenge for your shame;
I Toyour bed, to a watery grave throw them, I Those aliens who unbidden came.
Translated by Vera Rich.
МОЙ БУДАН
Пад бярозай на палянцы.
Ад вачэй у старане,
I ні ў хаце. Hi ў зямлянцы.
А жыву я ў будане.
Сем калоў у вілку ўбіты, Пераплецены лазой.
Як курган, імхом пакрыты Партызанскі домік мой.
Невялічкі столік з дошкі I для ложка палак з пяць, А на палках сена трошкі, Каб было не мулка спаць.
Я к свайму прывык парадку, Дзе ні лягу — там засну, Калі дождж, я плашч-палатку Над сабою разапну.
Як вайны не стане следу, Да лясных глухіх палян Я прыйду, каб зноў праведаць Партызанскі мой будан.
INTENT
In the forest under birches,
Hid from foes' inquisitive eye, In no hut, and in no trenches, Butin greenery tent I lie.
In the earth seven stout poles driven — Round them twigs and reeds I wove.
Like a burial-mound, moss-hidden, Stands my partisan abode.
Palm-sized table in the middle — Five more poles as bed I keep, Spread with fragrant hay a little, So as softer there to sleep.
Everything in proper order:
Where I lie — I make my bed. Ifthere's rain, my tent 'gainst water I soon pitch above my head.
Time will leave no war-time traces:
Then on eager footsteps bent
Deep in the woods I'll seek old places — Find my partisan green tent.
Translated by Walter May.
АЛЕСЬБАЧЫЛА
Прабач і мне — ты ж іншым прабачала, — Што незнарок убачыў, на бяду.
Як носам боціка на снезе ты пісала: «I не звані —
Я болей не прыйдуНЬ
Тры клічнікі, як тры слупы ганебы, Паставіла крыўдзіцелю свайму... Хоць ён і дабратой тваёй пагрэбаў, Усё ж магла ты дараваць яму I доўгае чаканне, і завею,
I несуцешнай чорнай здрады зло, Бо нездарма ж
3 агюшняю надзеяй
Ты азірнулася.
О,
як
я разумею,
Што на душы тады ў цябе
было...
I адзінокая, сама сабе не рада — He раз і я ў жыцш такое знаў, — Пабеглаты...
А снег кружыўся, падаў
I словы першай крыўды засыпаў.
ALYES bach I la
fO A GIRL
Forgive me - for you must have pardoned nth
That | by chance have seen, with no small Dain ~ How with your boot-toe on the snow you uttIL ,And do not phone -1 shall not come againHb
Three exclamation marks — three pillories shameful You left for your offender there to see.
Though of your goodness he was most disdainful You would have pardoned him — it's plain to me The lengthy waiting, and the white snow flying, And the black unconsolable deceit, For not for nought
with final hopes a-dying,
You looked around.
I knew, O, near to crying,
What you were feeling in your heart indeed...
Alone and sad, the smart still hot and galling — I more then once in life have known that part — You hurried off...
The snow went whirling, falling, And covered up the words of love's first hurt.
And when you disappeared then from my vision, Your pain the pain within my own heart caug t, Itseemed as if the blizzard in derision Spread on my wounds not soft white snow
КАНСТАНЦЫЯ БУНЛО
Л юблю наш край — старонку гэту, Дзе я радзілася, расла.
Дзе першы раз пазнала шчасце, Слязу нядолі праліла.
Люблю народ наш бедарускі, Хаціны ў зелені садоў, Залочаныя збожжам нівы, Шум нашых гаяў і лясоў,
I рэчку, што імкліва воды Імчыць ў нязведаную даль,
I схілы берагоў пясчаных, I яснасць чыстых яе хваль.
Люблю вясну, што ў кветкі, зелень Аздобіць радасна зямлю, Буслоў па гнёздах клекатанне 1 спеў жаўроначка люблю.
Гарачую спякоту лета
I буру летнюю з дажджом, Як гром грыміць, а ў чорных хмарах Маланка зіхаціць агнём.
I восень сумную люблю я,
I першы звон сярпоў і кос, Як выйдуцьжнеі збожжа жаці, А касары — на сенакос
Люблю зіму з яе марозам, Што вокны прыбярэ ва ўзор, I белы снег, што, ўкрыўшы поле, Ірдзіцца бляскам ясных зор.
KANSTANTSIA BUILO
175
| LOVE our land
I love our land, my mother country Where I was born, and where I grew, Where for the first time I met gladness, And wept my tears of sorrow too.
I love our Byelorussian people, Their huts mid orchards green I love, The golden grain upon the meadows, The rustle of the wood and grove.
The river, whose swift-flowing waters Stream forth upon their distant ways, Its sloping shores, embankments sandy, The coolness of its lucid waves.
I love the spring, whose leaves and flowers So gladly beautify the earth, The storks upon their nests a-dattering:
I love the skylark's tuneful mirth.
The burning sultry sun of summer, The sudden shower of pouring rain, When thunder rolls, and lightning flashes Through ink-black clouds again, again.
With all my soul I love the autumn,
The first sweet swish of sickle and scythe, When through the rye there go the reapers, And when haymakers rake the swathe.
I love the silvery frosts of winter, Which graves its patterns on the glass, The pure white snow which hides the pastures, And sparkles like the brilliant stars.
176
Люблю ў пагодную я ночку Дапозна на дварэ сядзець, Сачыць за сініх зор мігценнем.
На месяц залаты глядзець. I песню родную люблю я, Што дзеўкі ў полі запяюць, Атоны голасна над нівай
Пераліваюцца, плывуць. Усё ў тым краі сэрцу міла, Бо я люблю край родны мой, Дзе з першым шчасцем я спазналась I з гора першаю слязой.
I love, when weather is inviting, At evening in the yard to sit, To gaze upon the blue stars gleaming, And then the golden moon to meet.
I love my native songs resounding, Which girls are singing on the road, And deeper tones which over meadows Come pouring forth and freely float.
All this of yours my heart rejoices: For this I love our land so dear, Where first to joy I grew accustomed, Were first to sorrow's salty tear.
Translated by Walter May.
ЕЎДАКІЯ ЛОСЬ
П.УБроўку
Мая радзіма — жытні колас, Сінь мурагу, язміну цвет. Яна — пілы гарачай голас, Калёс цяжкіх глыбокі след... Мая радзіма — дзе з-за бору Ўзыходзіць месяц уначы, Дзе ў братнім ладзе, ў дружным зборы Жылі калісьці крывічы...
Валілі лес, аралі ляды, Сушылі гуртам нераты I да туманных даляглядаў Ганялі спраўныя плыты. Дзяцей бацькі вучылі строга Любіць саху, пчалу, зямлю I аднаму маліцца богу— Нялёгкай працы мазалю. Таму і праўнуку, і ўнуку Было няміла нішчыць, біць; Ён вывучаў адну навуку. Адно евангелле: рабіць... Рабіў ён зрубы залатыя, Нарогі, гонкія чаўны I сцены белыя СафіГ Над плынню быстраю Дзвіны. Умеў мой продак човен ладзіць, Паліць ікластыя карчы, Таму, хто ў роспачы, — дарадзіць, Таму, хто ў горы, — памагчы...
*Сафійскі сабор у Полацку.
yeudakia LOS
To Pyatrus Brouka
My fatherland is ripening ears, And jasmine bloom, and forest shade, It is the singing saw one hears, Deep tracks which heavy wheels have made. Here nightly o'er the forest wall The rising moon shows amber-gold, And brotherly, without a brawl, The Byelorus lived here of old.
He felled the forest, tilled the field, And fished until the darkness came. Where grey mists in the distance melt, He drove his well-built raft amain. The fathers strictly children taught To care for bees, and plough their lands. In prayer one God alone was sought — The eternal toil of calloused hands. It was revealed to grandson's son That not for ill were they alive, And as for science, they knew but one, One gospel — work and you will thrive. Their skilful hands all things could do, Could hew their boats upon the shore, And stones for white-walled Sofia too, Above the Dvina, swift and pure. My forebears too could tar a boat, Could saw beams straight, and planks could plane, Rejoice in victory with their folk, And help their kin in grief and pain.
***
У горадзе малым —
Запушчанасць садоў,
У горадзе малым — Пахрумстванне пладоў,
I каля клуба ўдзень — «ахрыплы» мяч,
I цішыня увечары, хоць плач...
У горадзе малым — мігценне рос
I гэткае багацце доўгіх кос: Русявых, белых, чорных, залатых, Што хоць пазыч каторую на міг!
Ды упрыгож істужкай, грабянцом Ці пакладзі на галаве вянцом I ўжо тады спяшайся пакараць. Спяшайся
захапляць і цараваць!
Вясновы дым
Над горадам малым...
Кіно — дзядам, дзіцячы сад — малым...
А што сярэднім — з косамі, як лён, I нават пасівелымі з тых дзён, Калі каналі ў полымі сады
I за вінтоўку браўся малады?
«Сярэдніх» пашкадуйце, салаўі...
Hi шчасця ў іх, ні людскае сям'і, Hi паратунку ад таемных слёз, Hi радасці ад кос, Цудоўных кос,
Бо тыя, для каго яны раслі, Ляжаць, непакароныя, ў зямлі.
In our small town
the gardens are a-glut,
And there is munching of the rosy fruit,
And round the club by day - the hoarse-cheered team At evening, though, I
so quiet you want to scream...
In our small town there's dew on grassy plots, And a prevalence of long, thick-plaited locks/ Some are so dark, and some like ripened rye; They are so fine, you feel that you must fly, Even with combs and ribbons make you fair, Even place fresh-plucked garlands round your hair, Even look round on someone with a smile, And having conquered — queen it for a while.
The edge of dawn
Above the town is seen...
For children — school, for grandads — peace serene...
But what for those with plaits as fair as flax,
And even grey, since those days left their tracks, When winds of woe across our gardens blew, And off to take up arms the young lads flew.
Console these women, nightingales — their grief... They have no happiness, no family life...
No liberation in the secret tear,
No joy in plaits,
in plaits of lovely hair...
And he, who by those locks was captive made, Yet unsubdued, beneath the ground was laid.
»*^нН,і.ім(|І}|ГЖПГПМПН|||||П|
**#
Я думала, люблю адну вясну: Вясной так лёгка пераблытаць, дзе я, Вясною так пяюць ва мне надзеі, — Я думала, люблю адну вясну.
Я думала, што восень не цярплю: Так непрытульна і маркотна ўвосень, Так адзінока з тым, што не збылося, — Я думала, што восень не цярплю.
Але загуў прасторы сіні звон — I колькі часу ўжо адно ўяўленне У родны край вядзе, як у збавенне, — Ударыла разлука ў сіні звон.
I ўсё прымаю, лета і зіму, Паводку бурную і ліставею. Калі зямля, як сонца, душу грэе — Багаслаўляю лета і зіму!
I thought that it was spring alone I loved:
In spring I soon mix up my true location.
In spring there sings within such aspiration —
I thought that it was spring alone I loved.
I thought that autumn I could not abide:
The autumn is so comfortless and dreary
With that which has not happened, lone and weary — I thought that autumn I could not abide.
Yes, parting struck upon the big blue bell:
How long already my imagination
Leads back to native parts, as if salvation —
Yes, parting struck upon the big blue bell...
Yet summer, winter, all I now accept —
The springtime floods, the leaves in autumn falling.
If earth, like sunshine is my spirit warming — Yet summer, winter, all I now can bless!
Як доўга не вяртаюцца буслы. Даўно на рэках лёд у вырай сплыў. Даўно ўжо крыламі, нібы рукамі, Разводзяць над лазою жоўтай кані.
I абтрасае звонкі свіст шпачыны Пылок з сярожак вольхі ды ляшчыны. На ўгрэвах паадскоква ла трава.
.. .Як доўга не хмялее галава.
Так рады дружнай веснавосці вочы — А сэрца радавацца што ж не хоча? Няма яму вясны, яшчэ няма.
На чорна-белых берагах — зіма. Дзён чарната ды бель даўгіх начэй...
А сонца зіхаціць усё ярчэй!
Усе вастрэй напружваецца слых: «А можа, сёння прыляцяць буслы?»
Нібы ад іх прылёту акрыяе Душа.
Нібыта не цябе чакае.
How long it is the storks have not appeared... The ice long since upon the streams has cleared. And long since their white wings, like slender arms, The gulls are stretching over reeds and marsh. The starlings with resounding whistles shake The pollen from hazel catkins in the brake.
Through sunny spots the grass its way has wormed. ...How long it is my head has not been turned... How happy are the friendly springtime eyes — But why does not my heart rejoice likewise? The spring has not yet reached it, not yet come. On shores still black and white lies winter numb. Day's darkness, and the pallor of long night... And still the sun each day shines yet more bright! And yet more keenly ears are strained that way — «Perhaps the storks will fly back home today?..» As if with their appearance woke anew One's soul.
... As if I were not waiting you...
Translated by Walter May.
— мяіц
begins* ththefreshe to with love' toandhate,.
ata out, se M behind, a 4withlove< Wse there
** 186
**#
Т ы пакліч мяне. Пазаві.
Там заблудзімся ў хмельных травах. Пачынаецца ўсё з любві, Нават самая простая ява.
I тады душой не крыві ■
На дарозе жыцця шырокай.
Пачынаецца ўсе з любві — ^with l°ve
Першы поспех і першыя крокі. J^stepаІ
Прыручаюцца салаўі, I змяняюцца краявіды Пачынаецца ўсё з любві — Нават ненавісць і агіда...
Ты пакліч мяне. Пазаві.
Сто дарог за маімі плячыма. Пачынаецца ўсё з любві А інакш і жыць немагчыма.
YAUGENIA YANISHCHITS
Then we'll wander in the grasses. True, with love commences all — All which for reality passes.
Only be sincere in soul
On life's road of shine and shadows.
True, with love commences all —
Our first step and our first gladness.
Spring begins with the nightingale, With the freshet's murmuration.
True, with love commences all — Pain, and hate, and separation.
Seek me out, send me the call!
style="position: absolute; top: 0.44in; left: 5.67in"
Roads
behind, ahead, forbidding. True, with love commences all —
Otherwise there's nought in living.
А што зрабіў са мною красавік — ад соку п'яны рыжы чараўнік... Лухта цяпер у галаву мне лезе: нібы я зноў — юнак, іду па лесе, і ноздры аж трымцяць, мой бот прамок; я чую прэль зямлі, снег учарашні, і залаты арэшыны дымок, і як паціху дыхае мурашнік.
Зноў адчуваю: цёплая зямля На радасць мне паабяцаць гатова крылом шматкаляровым матыля вясёлы россып красак каляровых і трэлямі дразда — спеў салаўіны, бо неўзабаве на галлі павінны палаць пупышкі-сэрцы, і на дол свой кіне цень зялёны арэол. Захмурылася сонца ў яснай сіні, I ножкамі бліскучымі прайшла хмурынка па маёй гарачай спіне; збываецца вясна, звініць пчала... Але не прыйдзеш ты з пучком пралесак, 3 юнацкага майго не прыйдзеш лесу.
alyakseirusetski
-I ■■ — —— ~
Ah, April, what you can do to a chap! You red-head witch quite tipsy on sap. All kinds of nonsense creeps into my head: I walk in the woods — I'm a lad, instead. My boots are wet through, my nostrils flare, I sense the past snows and decaying earth, the golden bloom on the nut-trees there, and hear the ant-hill breathing beneath. Again I feel: the world is so warm, it's ready to promise me, for my joy, the bright-winged butterflies beautiful swarm, and a riot of colourful flowers to deploy.
Like a nightingale's notes sounds the trill of the thrush, and the branches are full of heart-shaped buds just opening out, while in the glade the aureole of green casts its early shade. The sun's overcast in blue skies for a time, with sharp shining knives the storm showers come, and stab them into my burning spine.
The spring is here, the bumble-bees hum. But you don't appear with a bunch of flowers from out of that youthful wood of ours.
ЖАУРАНАК
За каласамі, за жытнім полем, за чорным борам, здаецца, блізка заходзіць сонца ў смузе ружовай барвовым дыскам, вялізным дыскам. Заходзіць сонца ў смузе ружовай, а жаўранак высокі, лёткі яшчэ трапеча, не наспяваўся: яму ж і летні дзень кароткі.
Мой век кароткі...
УЗОНЕЦІШЫНІ
Трава блішчыць на ўзлессі росамі, між дрэў мільгаюць матылі, напэўна, цішыня з бярозамі яшчэ не знікла на зямлі.
Навокал дзіўная акустыка: чуваць асы далёкі звон; няўжо з транзістара, з-за кусціка, не гаркне раптам стадыён?
Няўжо цяперашнія коннікі не прагарцуюць міма ў лес — матацыклісты, мотарольнікі, рассыпаўшы смуродны трэск? He ўспомняцца тут грукат, вуліца... Абраў сюды дарогу сам;
у лес, які маўкліва журыцца, ужо ўваходжу, як у храм.
Mary дзень выхадзіць і выстаяць пад шатамі асін, бяроз, дзе задуменнасць урачыстая находзіць на мяне з нябёс. Я загараюся, прасвечаны. як крона клёна, іх святлом, і думка-парастак ляпеча мне сваё найлепшае лістком.
Beyond the sheaves, beyond the rye-field's blaze, beyond the dark forest, but seeming near, the sun goes down in a rosy haze, like a crimson disc, a huge disc here.
The sun goes down in a crimson haze, but on high the light-winged skylark sports, still trembling, sings and can't finish his lays — for him the summer day's too short.
My life, too, is short...
Translated by Walter May.
The grasses shine with the dew in forest reaches, between the trees flit lovely butterflies;
its evident here that silence and the birches remain not on the earth as utter lies.
The woodland rings with wonderful acoustics, from far away you catch the wild wasps' hum: shall we not hear transistors from the bushes bark out the stadium's roar, while we stand dumb? Will not those modern and mechanical horsemen go charging past us straight into the glade — the motor-cyclists and the scooter-sportsmen, leaving behind the stink and noise they've made? Here I forget the thunder of the highway, I choose myself this favourite path of mine, into this grove where nature's mourning quietly, I make my pilgrimage, as to a shrine.
Here I can roam around, or stand and wonder, beneath the tents of aspen and of birch, where down to me from heaven, as I ponder, comes solemn melancholy on the earth.
I am inspired, my soul is radiated like crowns of maple-trees by sunny light, and budding thoughts, like leaves are liberated, and whisper me of all things fine and bright.
Translated by Walter May.
5 I II
192
ІІШШілвУ!ішжшпіііі
ВАЛЯНЦІН ТАЎЛАЙ
Можа, нашым шляхам не сысціся,
мая дарагая: Затанулі даўно яны ўдалеч — адзін і другі...
Ты пазнаеш па песні, хто ў звонкім агні дагарае I вяснянае сэрца бароніць ад шэрай астрожнай тугі.
Без мяне, маладая, ідзі, — хай бярозы над шляхам не плачуць
і на сэрца тваё не страсаюць вякамі навеяны сум, бо ці ж варта тужыць, што шляхі прабягаюць
іначай, калі боль, напалам падзяліўшы,ў прасторы нясуць?
Развітаўся я з многім, з вясной толькі нашаю —
нельга: як, скажы, без яе мне дажыць да апошніх хвілін?
Помню, помню: мы неяк з табою шыпшыну сустрэлі I не ведалі — гэта яна ці сустрэча і вочы цвілі.
Хоць шыпшына даўно адцвіла, — засталася на
памятку радасць: захаваю паблеклы пялёстак, — далёкі успамін, — пранясу праз жыццё, непакорны ні бурам,
ні здрадам, каб і сэрцу цяплей, каб сінелі прыветней палі.
А як сцежка мая за высокай сцяной абарвецца і на кратах абные крылом акрываўленым сцяг, — ты зірні, дарагая, праз лісце навіслага вецця з пагранічнага ўзгорка вясны — на мяцелісты шлях...
VALYANTSINTAULAI
So it maybe our paths are not destined to merge then, my darling:
They have long ago drawn far apart — both mine and yours...
You will know about me by my songs, which cracking and sparking, will protect my springtime heart from confinement's cold cares.
Go without me, my girl — may the birches not weep above you,
and not shake on your soul the sadness oft wafted by years, for is it worth grieving, though parted and knowing
I love you if our paths bear afar the pain we have shared and the fears?
I have parted with much, only not with our spring — that's undoubted:
tell me, how could I live without that to the end of my days?
I recall, I recall, once with you a briar-rose we encountered, and we knew not if that was a rose, or our flowering eyes. Though the briar has faded long since,
it remains a glad memory.
I preserve its pale petals — a past recollection of all— and I bear it through life, unsubdued by the storms and by treachery, that my heart should be warmed, that the bluing horizons should call...
Should my pathway behind the high walls find a sudden ending,
Like a blood-sodden wing from the bars droop the flag at last — you must look, my beloved, through the leaves of the branches bending,
L** 1<M A
194
Будзе песня звінець жаўруком, пралятаючы ^th
далеч, да цябе даляціць — ты хоць раз сірату прытулі...
Цёплай, сейбіцкай жменяй л/іы шчыра жыццё
раскідалі, каб вясна расцвіла для людзей і на гэтай пакутнай зямлі.
I
r.
I Bi Г- i
from the borderland hill-post of spring
on my snow covered path
And my song will then trill like a skylark, to heaven mounting,
It will wing to you — then press it, though once, to your heart.
In warm sower's handfuls our lives we have cast without counting, so that spring should blossom for others
in these martyred parts.
Translated by Walter May.
nnudlllfffliq
P аз жняяркай жыта жыла Дзяўчыначка малада.
Раптам штось машына стала.
Ах, бяда, бяда...
Добра — кузня недалёка.
— Кавалёк, дай рады мне. Ён куе, а карым вокам Паглядае на яе.
Хутка верасень мінае, |
|
Лістапад мінуў. Зіма. |
МНй |
Ён дзяўчыну ўспамінае, |
wm |
А дзяўчыны ўсё няма... |
ttedl |
— Памажы мне, кавалёчак, Дай мне рады, кавалёк.
Я дадому так спяшала, Ды на санках не язда: Пад гарой падрэз зламала. Ах, бяда, бяда!
Пад рукою пад умелай Паслухмяна гнецца сталь, I з усмешкаю нясмелай Кажа дзеўчыне каваль:
ALYAKSEI ZARYTSKI
Once ripe rye was being reaped By a girl — eighteen or so — Suddenly the combine ceased — What a blow — a blow!
Fine — quite near the smithy lies: «Smith, my lad, I need your aid!» Hands start work, but big brown eyes Steal towards the maid...
Soon September stole away. And November. Winter came. He remembered her each day, Waited her again
Suddenly a ringing cry
Echoed as merrily as before: «Smith, I need your aid, dear boy, Help me out once more.
I was hurrying home so fast — Now, just look, my sledge won't go. See, the runner broke in half.
What a blow — a blow!»
'Neath his strong and skilful hands Bends the beaten willing steel.
With a timid smile he stands, Murmurs to the girl:
Li Jbi! !ФВШ|!|(|’
«I*
Калі трэба, калі ласка, Ўсё скую, усё зраблю.fll
КАЛІБЯВЕДАУ
tee,
Там, дзе канец усім маім дарогам,
Чарнее ў вечнай цішыні парог.
Як апынуся я за тым парогам,
Дык мне назад не будзе ўжо дарог.
Шл|
Хаця я палахліўцам не лічуся,
Гатоў сустрэць усё, што мае быць,
Ды часам і падумаць я баюся, .
Што мушу той парог пераступіць.
А . Ні
Але калі б я толькі ведаў пэўна, *
Што там, любоў, сустрэнуся з табой,
Ізноў пачую голас твой напеўны, *
Ізноў адчую лёгкі подых твой,
Тады б таму парогу не спалохаць ;п°
Мяне ніколі — 'ty
I ў халодны змрок, %
У незваротнасць тую я самохаць %
Зрабіў бы крок.
style="position: absolute; top: 0.02in; left: 1.22in"
IF I ONLY KNEW
Translated by Walter May
199 жж#ж
«Don't forget, my pretty flower, Take this way again, of course, If you need me, any hour — Anything I'll forge!» «What! Can you forge happiness? You would be a clever man!» «Well, if you will help, I guess Even that we can!»
Translated by Walter May
And when I once appear upon that threshold, Then there will be no homeward road for me.
I am no coward, and so I strive no longer To put the fatal question on one side. But there are times when I'm afraid to ponder How once across that threshold I must stride.
But if I only knew, and knew for certain, That there, my love, again I'd meet with you, Again should hear your voice's tuneful burden, Again should feel your gentle breathing too, Then of that threshold I should not be frightened At any time —
Nor in cold darkness bide,
But irretrievably, myself, by love enlightened, Should make that stride.
мізц
I—НЛП8Ж»ІШІШ>ПГ'/ца»н»»»іі™Ші 200
3 усіх сабораў ёсць сабор, дзе згодзен я маліцца: у спелым леце, спелы бор звіняць твае званіцы,
У душным водары палян, дземаладосць хадзіла, багун, дурнічнік, дурнап'ян — раздзьмулі ўсе кадзіла.
Стаяць палкі баравікоў; дрыжыць басок чмяліны. Глыбокі мох, на лісцях кроў мядзведжае маліны.
Падсочак стрэлы на ствалах, нібы крыжы пакуты.
Спяшаецца барсук-манах у цёмны свій закутак.
Бурштынных смол здаровы дух. На кроне ў высі яснай не аблачынак белы пух — дзярэ анёла ястраб.
На кожным кроку навіна, і душна ад чабору, а песню кожная сасна свайму спявае бору.
ANATOL vialuhin
Of all cathedrals there is one
That I consent to pray in:
Ripe forest, when ripe summer comes, Then set your belfry playing.
In sultry fragrance of the lea,
Where youth of old was strolling,
Thorn-apple, cockle, rosemary
Set incenses a-rolling.
Rank upon rank the fungi brood,
Bumblebee's bass is shaking.
Deep is the moss. The leaves show blood
Of the bear-raspberry's making.
The trunks with arrow-tappings bleed, Marked with the cross of suffering.
And hastening Brother-Badger speeds,
To his dark corner hurrying.
And amber resin's healthful smell.
In the clear height extending
That white down is not clouds, it tells
Of angels hawks were rending.
At every step, is something new.
Thyme makes the air oppressive.
And each pine sings an anthem true, Its forest's praise expressing.
style="position: absolute; top: 0.72in; left: 5.08in"
Translated
by Vera Rich.
202
Улёгся пыл на вуліцы. Туман да рэчкі туліцца.
He плач у самоце, дзяркач, на балоце.
На прызбе зоркай блізкаю цыгарка ў цемры бліскае.
Здалёк нечакана — хрусь! — крок ля паркана.
— Куды ідзеш, Наталачка?
— У агарод, Міхалачка.
— Па што?
— Па цыбулю.
— Пастой, пацалую...
Абняўшыся, за весніцы ідуць пад вартай месяца УРасу па ажыны, дзе сум дзеркачыны.
м
-jflC
Jlth1 ІЙа ДОІ' н
ЦН*
doth
Муі <№а <Tokh toco
We tithe
Hhe ’«be Яіегі kdu
On the road, dust is resting.
On the river, mist presses.
That is not
Lonely weeping,
Corncrake in the marsh
Creaking.
On the bench a near star shimmers, A cigarette in the darkness glimmers.
From afar,
Unexpected,
Footsteps are,
By the fence there.
«Where are you going, Natalia dear?»
«To the kitchen garden, Michal dear».
«Why?»
«For an onion».
«To kiss you
I'm coming...»
And embracing
At the gate there,
They walk beneath the watchful moon
In the dew,
For berries seeking,
Where is corncrake's
Sad creaking.
Translated by Vera Rich.
.s
I ні ў атаках, ні ў баях, I ні ў цяжкім паходзе... Стаіць пад вартай жураўля Дубовы наш калодзеж,
Напэўна, прыцемкам кажан Крылом мяне крануўся, I я ў акопах не ляжаў, He быў у завірусе,
I ўжо ў руках не кацялок — Знаёмае вядзерца, I вышываны рушнічок Аб жорсткі твар мой трэцца.
Са скавародкі стус блінцоў Наскідвала ўжо маці, I зноў я пазнаю хлапцом Сябе у гэтай хаце.
Сяджу і слухаю зімой За комінам на печы, Як тонкай ніткай ільняной Звініць марозны вечар.
Над галавой снуе павук Для навіны аснову. I веру я, малы хлапчук, Прыкметам і замовам.
ДОМА
Чарэшня звісла цераз плот, Жаўцее цындалея, Гарбуз свой выкасаў жывот I на прыгрэбцы грэе.
ВАСІЛЬ ВІТКА
Across the fence the cherry droops, Acacia gleams with yellow, The pumpkin on the forcing heap Grows warm, thrusts up its belly.
Surely a bat some twilight came And with its wing has brushed me, In the trenches I have not lain, Knew not the whirlwind's rushing.
In no attacks nor battle-charge In no forced march half-failing, The well-beam, like a crane, stands guard Over our well's oak-railing.
No billycan now in my hand, But well-known pail, I'm rubbing The towel with embroidered band On my face with its rough stubble.
A stack of pancakes from the pan Mother has tossed already, And once more in this house I can See myself, a boy, threading.
Listening rd sit, in winter time, On the stove, behind the chimney, To how the frosty evening chimed As with thin threads of linen.
At New Year in the pail I'd put
A hrivna in the water,
So that our house, stored full of goods °uld almost crack, next August.
й іушшншітажінййннпг'півжііпгіін
На Новы год на дно вядра Кладу ў ваду я грыўню, Каб наша хата ад дабра Ламаласяужніўні.
Вясной, пачуўшы першы гром, Я грэйма цераз лужы Бягуда дуба - б'юся лбом, Каб быць мне самым дужым.
Каб добры лёс убачыць свой, Я верны спосаб знаю, - Расою першай лугавой Я вочы абмываю.
3 тых дзён мне родны кут відзён Заўжды над ясным небам,
3 тых дзён у ростані жадзён Я матчыну хлебу.
Напэўна, прыцемкам крылом Мяне кажан крануўся...
Стаіць здаўна знаёмы дом Каля раўка, пры лузе.
Яго я помніў на вайне, Як біўсяза айчыну...
Глядзіць радзіма на мяне Шырокімі вачыма.
in spring, when the first thunder spoke, ! Jnjid run through the puddles, To touch my brow against an oak, To have strength in abundance.
Always to see good fate I knew A way most sure and proven, From the fields I wound have first dew And my eyes wash and bathe then.
From then my native look shines clear
Under a bright sky ever,
From them I yearn, through parting drear, For the bread of my mother.
Surely a bat some twilight came,
Brushed me with its wing's shadow...
Before me stands my long-loved home, The brook, and there the meadow.
This I recalled in wartime days
When for our country fighting;
My land now turns on me her gaze, Her eyes are wide and smiling.
Translated by Vera
If HI
■
ВЕРАСЫ
Што гэта: казка а ці сон, Ці лесу галасы?
Смычкоў суладны унісон
3 размаху, наўскасы
Ударыў — і вясёлы дождж
За хмаркаю услед
Пабег, як хлопчык, басанож
У ясны, мілы свет,
He разбіраючы дарог.
Да пушчы, нацянькі, Дзе прабіваюць тоўсты мох Грыбы баравікі,
Дзе сонца пырскае з суніц
I сонныя чмялі
За дзень ад лаху медуніц Зусім абнемаглі,
Дзе ў пацерках густой расы, Між цёплых баравін, Нам песню дораць верасы На дарагі ўспамін.
HEATHERS
VVhat is it: fairy tale or dream, Or forest voice that speaks? Or the bows' harmonious boom, From impetus oblique.
It struck — at once the rain ran gay, Following the cloud near, Like a boy, barefoot, makes his way In a world bright and clear,
And with no choice of path, takes A beeline to the wood, Where mushrooms and fungi break Clear through the mossy sward.
Where sun sparks from wild strawberries, Where dream the bumblebees, Where from wild quinces fragrances The day swoons utterly.
Where the beads of thick dewdrops throng, Warm periwinkles near, The heathers give to us a song For recollections dear.
іяімйтші іі<іш» і»пк н'іяішіііііі
ZIU
А дажджы, дажджы — Слёзы шэрых дзён За акном ідуць, Навяваюць сон.
Я ж брыду адзін
Пад дажджом, дзівак, Толькі ў цемры там Сумны брэх сабак.
I вакол нідзе Hi агеньчыка.
Толькі дождж ідзе Па каменьчыках.
Што шукаю я?
He знайду ніяк...
I куды пралёг
Мой вандроўны шлях?..
1 "— -
Oh, these rains, these rains —
Of grey days tears —
They knock against frames, They call up dreams.
I'm walking lonely,
A crank, in the dark,
Where only
Dogs are heard to bark.
Fair's not twinkling
Lighting up roads.
Only rain's drizzling
Against small stones.
What am I longing For? Where is it?
Oh, my wandering, Where do you lead?
Translated by Tatyana Akushevich.
212
ЯШЧЭЛЕЦІЦЦА
НАЎСЁ НЕБА АДЗІН
Стажок насупраць хаты. Буланы ходзіць конь.
За сінім палісадам Рабінавы агонь.
Антонаўкамі свеціцца Стары вясковы сад.
I днямі яшчэ леціцца, Хацяўжолістапад.
Так пахне адзінотай
I выстылай журбой.
I плача ля балота Ссівелы жораў мой...
Над вячэрняй ракой Узнімалася поўня. Плыў па скошаных травах Дрымоны туман.
Халадзеў ад расы Перавернуты човен.
I стамлёны работй Шумны дзень адступаў.
Рыхтавалася ноч Цемрай далеч ахутаць. Раптам крык адзінокі Данёсся з вышынь.
A haystack by the house.
A grazing light bay horse.
Behind flower gardens
The bright rowan's fire burns.
In our old garden
Late autumn apples shine.
And though the fall has started,
The days are warm and bright.
Loneliness and dumpiness
Can smell in such a way...
In marshes at dense darkness
My crane cries every day...
Translated by Tatyana Akushevich.
O'er the river the moon Was rising in the grey dusk Above the hayfield the fog Drifted drowsily.
An old black boat
Lay getting cold in grass.
The day was tired of work — It was leaving slowly...
The dark night was ready To come to the meadow. But suddenly harsh crying Was heard in the sky: O'er Polesie a crane Was flying wailing alone,
Над палескай ракой, Даганяючы сутань, Журавель галасіў Наўсё неба...
Адзін...
Ён самотна крычаў Над бялёсым туманам.
I знясілены крык Патанаў уначы... Ці кагосьці гукаў? Ці яго хто параніў? Я глядзеў яму ўслед I не мог памагчы...
А па небе плыла Вялічэзная поўня, Асвятляючы шлях, Асвятляючы шлях. I знікаў назаўжды, Прападаў у сутонні Над шырокаю поймай Восеньскі птах...
Плача кнігаўка ў росных лугах, ПросІць піць яна, піць, піць... А да сэрца такая туга Падступае: жыць ці не жыць?..
Гэты край, гэты край я любіў! Гэты край, гэты край я люблю! Дык няўжо я сябе разгубіў, Што стамлёна гляджу на зямлю?
Following the twilight In the dark heavens
High...
Over the whitish fog It was crying anxiously. And at night its crying Became weak and melted. Was it wounded? Maybe The birg was calling to me. I watched the crane flying, Butlcouldnot help it...
In
the sky the full moon
Sailed — it was big. It was bright — Lighting up evening fields, Lighting up the road.
And this autumn grey bird Vanished in the twilight, Vanished forever over The water — meadow.
Translated by Tatyana Akushevich.
A lapwing's crying in dewy teas.
«Give me dew to drink, please, give.. » My heart s tom with sorrow, it bleeds. Should I live? Or should not I five?
This land, this land I liked!
This land, this land I like!
I feet very confused and tired When looking at it, but why?
А над ёю чарнее імгла,
А над ёю кружыць каршук...
He згарэла, напэўна, датла — Выглядае маю душу...
Што жты, кнігаўка, горка крычыш? Што ж расы ты ў лугах не п'еш? Цёмна-цёмна вакол, бы ўначы, I гнязда больш, гнязда не саўеш...
Дык няўжо паміраць нам з табой, О зямля мая, родны мой кут? А каршук вісіць нада мной... Я прыкутланцугамі пакут...
I ля ног маіх плешчацца Сож, Сіні-сіні быў, пачарнеў...
А сусед мой навострыць нож
I з усмешкай яго ўваткне.
I нікога, нікога няма,
Хто адвёў бы гэту руку...
Толькі там дзесь блукае зіма, Замятае луг і раку,..
А пакуль, а пакуль горка плач, Плач жа, кнігаўка...
Што мне хацець?
I няма мне ні шчасця, ні ўдач
I не будзе ніколі нідзе...
Плача кнігаўка ў росных лугах...
Over it there is a dark haze, And over it a black kite flies... My soul may haven't been burnt — The kite's looking for it with eyes.
Oh, lapwing, why can't you stop crying? Why don't you drink dew in morn leas? It's dark like at night ail around...
Should you construct your nest on these trees?..
But, oh, indeed, why ought we to die, 0 Motherland, my dear side?
The kite always hangs in the sky, And it always takes its sharp sight...
The Sozh laps at my feet, it's not quiet.
It was blue, every blue, but turned black... My neighbour will sharpen his knife, He'll plunge it, he'll never come back...
But there is no one, no one
To prevent him from doing so.
Winter wanders — it's not very far, Covers fields and rivers with snow...
But till then you may cry, you may cry, Cry, oh, lapwing...
What else should I want?
Neither happiness nor luck are mine, And I can't change my heavy lot...
A lapwing's crying in dewy leas...
Translated by Tatyana Akushevich.
НЕЗВАРОТНАЕ
Ах, апошні палескі паром, Цераз Прыпяць дазволь пераправіцца. Парыпі пад асеннім дажджом На расстанне засмужанай раніцай, Парыпі пад псеннім дажджом, Мой апошні палескі паром...
Прыпяць, бакены, коні, чаўны — Ўсё апошняе і незваротнае... Мы з табой на пароме адны. Дык чаму ж ты такая самотная? Мы з табой на пароме адны... Прыпяць, бакены, коні, чаўны...
Чуеш, недзе крычаць жураўлі? Вунь ляцяць над замглёнаю пожняй На апошняй вось гэтай зямлі...
Дай жа Бог, каб былі не апошнія На апошняй вось гэтай зямлі... Чуеш, недзе крычаць жураўлі?..
Як паэзіі мала ў жыцці... Мы ж апошняе не зберагаем. Нібы вецер у мокрым трысці, Плача-плача душа ад адчаю, Нібы вецер у мокрым трысці...
Як паэзіі мала ў жыцці.,.
Ах, апошні палескі паром, Буду клікаць у шэрым тумане. Пад халодным асеннім дажджом Парыпі, парыпі на расстанне Пад халодным асеннім дажджом, Мой апошні палескі паром...
irretrievable
Oh, the last Polesian ferry, Let me across the Pripyat to ferry. Creak in autumn, cold and rainy, In parting in misty morning. Carry, Creak in autumn, cold and rainy, Oh, my last Polesian ferry...
The Pripyat, buoys, horses, boats — They are the last and irretrievable... You and I on the ferry, both, You are mournful... But it's unforgivable... You and I on the ferry, both, The Pripyat, buoys, horses, boats...
Do you hear far clanging of cranes, Flying high over sad stubble fields?! On this last, but on the best of lands...
Let them, God, not be the last to flap wings On this last, but on the best of lands... Do you hear far clanging of cranes?!
In this life we lack poetic lines... But we do not keep the last poetry. As though in wet reed-beds wind cries, My poor soul cries desperately, As though in wet reed-beds wind cries, In this life we lack poetic lines...
Ah, the last Polesian ferry, In grey mist I'll hail, I'll call you, I'll wait In autumn time, cold and rainy.
Creak in parting, creak, my ferry, you may... In autumn time, cold and rainy, My last, my Polesian ferry...
Translated by Tatyana Akushevich.
###
He веру, што ён лепшы за мяне, А хоць і лепшы — ўсё адно не веру. Яму пашанцавала замяніць Маё каханне на сваю хімеру.
Мяне суцешыць рэстаран «ГІатсдам» I зноў наймуся да цябе ў анёлы, He проста словы я табе аддам, А старажытныя аддам глаголы.
He толькі пакладу акропаль свой
Да ног тваіх, агнём пацалаваных, А першаю біблейскаю вадой Абмыю грэх, такі неспадзяваны;
I выцалую ночы ўсе і дні, Напоўненыя не маёй уладай...
I, прагнучы да болю чысціні, — Усё тваё не назаву я здрадай.
leanid
I don't believe he's better than I am, And though he is — I don't believe, however. I only know he is that lucky man, Who changed my love into his own chimera.
The restaurant «Patsdam» will recompose, And I, again, will serve you as an angel, I'll give you not just bare simple words, But Logoi created by the ancient.
Not only the acropolis of mine Put to thine feet which were kissed by fire, But with the Biblic water, not with vine, I'll wash your sin as sudden as a flurry;
I'll kiss away all nights and all days long, Which were filled with outlanders'reigning... And famishing for purity alone, — Each thing of yours I'll never name betrayal.
style="position: absolute; top: 0.01in; left: 1.08in"
АРТУР ВОЛЬСКІ
КАМЯНІ
Падману верыў я, прабач, хоць быццам не прыдурак. Даруй,
I ласкаю адзнач.
Ды плакладзі ў падмурак.
Мяне шпурлялі.
У святых.
He ў вока Галіяфу.
Я быў ядром для прашчы ў тых, хто ўводзіў зман у яву.
Мы— камяні.
Мы — камяні.
He мёртвыя — жывыя, А Божухна!
He
праміні
мае
бакі сівыя.
Мяне качалі па зямлі.
У груку.
I без гуку.
Мяне тапталі.
I гнялі.
I вырывалі з бруку.
style="position: absolute; top: 0.01in; left: 1.2in"
ARTHUR VOLSKY
STONES
The stones we are.
The stones we are.
Not dead but ever-breathing.
Ah God!
I ask you not to pass my sides that turned to grizzle.
They muddled me. Amid the noise.
And soundless.
They treaded me under foot.
From pebbles coursed to pull me they're ready.
At saints they threw me.
Not in eyes
of numerous Goliaths.
Acoreof a sling was I for most exquisite liars.
Forgive me, I believed a lie, though wasn't sort of stupid. Condone.
And mercifully lie me in your House's footing.
Альбо ў сцяну.
У светлы мур.
Навечна.
Назаўсёды.
Каб пад выццё жыццёвых бур быць сховішчам злагоды.
Хачу між іншых камянёў, а не навідавоку, ляжаць то ў ззянні прамянёў, то ў апаўночным змроку.
Хай шчыльна лягуць камяні у непарушнасць храма.
А Божухна!
He праміні!
Я камень Твой таксама.
style="position: absolute; top: 0.01in; left: 0.58in"
Or in a wall. In masonry. Forever. And for always. So in the tempests I could be the archive of accordance.
Translated by Tatsiana Sivets.
I want to lie among the rest, not evident to others, alternate in the daylight rays and in the midnight darkness.
Let stones lie tightly and enrich inviolacy across.
Ah God!
Don't pass me, I beseech!
I am the stone of Yours.
МІКОЛА ШАБОВІЧ
СЭРЦАТРАСЕННЕ
Здарэнне!
Здарэнне!
Здарэнне!
На вуліцы Эннай апоўначы Адбылося сэрцатрасенне: Чагось супадзенне, Чагось разбурэнне поўнасцю... —
Карэспандэнты прабегалі ранне, He змаўкала радыё.
А гэта ўсяго наступіла каханне Сапраўднае...
***
Пакуль не позна — расчыняйце вокны,
Прымайце ў госці ўвесь птушыны спеў, I вечар, па-асенняму прамоклы, I ветрыку лагоднага павеў.
Пакуль не позна — расчыняйце вокны,
Вітайце першы сонечны прамень, I першыя рабінавыя гронкі, I спелую садовую духмень.
Пакуль не позна —
расчыняйце вокны...
Occurrence!
Emergency!
Accident!
At N-th Street at midnight fleeting
The heartquake has happened, it's evident:
The concurrence of something, The destruction of something completely... —
All the morning reporters're flying.
There was nothing more radio-relevant. That was just an intrusion of love The Real one.
Translated by Tatsiana Sivets.
***
Until it's late —
get all the windows open, Have in the birdsong to the toppest note, The autumn evening that is wet and sopping, The breath of wind, so lenient and soft.
Until it's late —
get all the windows open, Salute the first ray of the morning sun, The first racemes of the vermillion rowans, And red-ripe garden's sultriness, and such.
Until it's late —
get all the windows open...
НАВУМ ГАЛЬПЯРОВІЧ
Я — вучань. Птушкі пішуць мне Утонкі сшытакдаўнія імёны.
Я ведаю замовы і праклёны, Я чую, што гавораць дождж і снег.
Я — вучань. Мне настаўнік загадаў Вучыць на памяць рэкі, хмары, дрэвы, Імжу і слоту, сонца і залевы,
I кроплі свет, адкуль пайшла вада.
Я — вучань. Я імкнуся разгадаць Пергаменты нябёсаў, кнігі жыццяў, Валошкі сінізну у спелым жыце I вусны, на якіх вякоў пячаць.
Я веру рыфмаванаму радку, Нібыта маці ды і сябру веру.
I лесы нашы, нібы тыя дзверы, He зачыняюцца переда мной пакуль.
Хай, можа, старамоднасцю яго
Зноў папракне сучаснік іранічны, Я ведаю, што для мяне не знікне Яго высокай мужнасці агонь.
Ён для мяне пачатак Г выток, Працягжыцця і вечны дух шукання, I хочацца, каб хоць адзін радок Застаўся тут, калі мяне не стане.
NAVUM GALPYAROVICH
*#*
I am a pupil. Birds write down for me Forgotten names into the commonplace book.
I know all spells and curses, feel the rain's look And understand the words of snow and mist.
I am a pupil.Teacher made me learn
By heart the Sun, and rivers, and the volley, And sleet, and drizzle, and the drop with all in, That made the start of water and the corn.
I am a pupil. And I strive to deal
With books of life and parchments of the welkin, The blueness of a knapweed in a ray-field And lips on which there is a centuries'seal.
Translated by Tatsiana Sivets.
***
I trust a rhymed-line, like the dearest friend, Or like I trust my loving mother only.
And our destinies don't shut upon me Like slamming doors of our house, yet.
What though old-fashioned it be called and blamed For ancientry by skeptical coeval,
I know its day will never come to even Nor will exhale its highest courage's flame.
Be-all and end-ail, searching, ever-climb — My everything, my bounteous giver.
I live and dream of just an only line Remaining here, when I cross the river.
style="position: absolute; top: 0.01in; left: 0.14in"
ТАЦЦЯНА СІВЕЦ
He бойся — прыпынюся і ў агні! He праклінай і не прасі спагады! Твае грахі я адпушчў паглядам. Хутчэй — у Апраметную цягнік!
Жыццё сабе пашыю з цішыні, 3 пяску і сноў зляплю пустое сэрца, Што будзе біцца ў сотню кілагерцаў, Пакуль жывы ў нябёсах рэшні зніч.
Крываўніку — да неспадзеваў злых —- У рондаль на пліце — да краю поўны, Узвар мой будзе з пахам летняй поўні. I прысмакам кляновае смалы.
Нап'юся і нарэшце падзяру На зорачкі пракляты гэты вечар! Скалечу ру кі, толькі не палегчу Твае журбы...
Каханы мой, даруй!..
***
«Назаўтра» — і вязніца, і палац.
Ды кроч-не кроч — не дойдзеш да світання... Пакліч мяне, завабь надзеяй таннай — Я так даўно «сягоння» не жыла!
TATSIANA SIVETS
«Tomorrow» — is a palace and a cell.
But, go or stay, you can't beget the morning. Call up my name with hope ■— a perfect spell! And this will make me live today — «syagonnya»!
Don't be afraid, the fire doesn't hurt!
But never damn and never ask for pardon!
I'll purify of sins without a word.
But hurry up! It's your train to Abaddon!
I'll sew my life of sough autumnal leaves.
Of dust and dreams I'll shape my empty bosom, And it will pulse until the meteor lives, And I'll breathe until it will be loosing.
I'll fill my pan with sudden pain and spite, Add stinging nettle, bitter roots and stir it. My brew will smell like plenilunar night And taste exactly like the maple syrup.
I'll drink it all and — all in all — I'll tear
To stars this day and God-damn nasty evening, Disfigured fingers wouldn't wipe your tears, I know, my Darling, but I tried...
Believe me!..
Translated by Tatsiana Sivets.
Гэта не для мяне! Я не ўмею хадзіць па вадзе, Я не ведаю слоў, за якімі хаваецца праўда. Паглядзі! Я не тая, хто заўтра цябе павядзе Па палях, дзе красуе блакітна-лілейная радасць!
He кажы! He маню! Проста ўжо не магу гаварыць Пра сур'ёзныя рэчы, што больш патыхаюць лухтою. Я калісьці хацела сусвет павярнуць дагары — Я сягоння хачу, каб ніхто не дазнаўся пра тое...
Недарэчна шукаць! Між сваіх летуценных хвілін
Ты не знойдзеш ніводнай, што помніць мае прысяганні! He хачу, не магу (хай далоні даўно зажылі) Заставацца сам-насам з тваімі былымі багамі!
It'S off my beat!.. I can't go water face, Don't know the words the truth enwombs in. Look! I am not the one that wins the race To make your track into the pastures blooming!
Don't say I lie! I just can't put a word
About the things that smack more like the bullshit. Some time ago I dreamt to upend World — Today I'd wish that no one knows about it!
No need to seek! Among your windy ticks You'd hardly find the one with vows all vital! Though palms of mine are healed I just feel sick To stay alone with your aforetime idols!
Translated by Tatsiana Sivets.
ЗМЕСТ
ЯНКА КУПАЛА
YANKA KUPALA
Маладая Беларусь .....14
But who marcher there? .„..„.„.„.5 I'm not for you —.....„„^»„......„«..7 To byelorussian partisans.,...,... 11 Young Bielarus...„ 15
Alesia„..i^.....„^...«-^.*-A.«— 19
ЯКУБ КОЛАС YAKUB KOLAS
He пытайце, не прасеце 22
Беларусам.... .......... „.„....24
Голас зямлі ......„.„„..„„..„„„„„.,„,.26
Родныя вобразы .....28
Тры жаданні .... ..32
Do not beg, and don't expect.—.. 23 To byelorussians —,..«.,25 The voice of the land..,»,. 27
Native Pictures.....„..«.„„..,...„„.... 29 O spring............. ............—31
MAKCIM БАГДАНОВІЧ MAKSIM BAHDANOVICH
Па-над белым пухам вішняў........................ ......34
Слуцкія ткачыхі „.„....36
Летапісец —38
Рандо ..... 40
Трыялет ..„.„..40
Я хацеў бы спаткацца
з Вамі на вуліцы .„.„„.42
Як Базыль
у паходзе канаў... ...44
Эміграцкая песня.„„.„.„„.....„..„46
Зімой...„..„..„......„..............„.„...„._48 Раманс....,.........„..„........„.....„...„.„.5О Санет„л„,„^.„.„„...„„„.„„.«>..„ „52
Above the white down
of the cherries..«................„.^„.„ 35 Slutsk weavers .......37
The Chronicler ~...39
Rondeau ...„.„....,„^.«.41
I should like to meet with you on the highway... ...... 43
When Basil died,
far on the march... 45
Emigrants' song.,..,.................. 47
Romance..., 51
Sonnet 53
Triolet.....„..„........,....^......^,—„„.57
ЗМІТРОК БЯДУЛЯ ZMITROK BIADULIA
Зімовая казка . |
.„«„..„58 |
A winter tale 59 |
Начлежнікі пяюць |
60 |
In the night fields they sing 61 |
Напрадвесні |
62 |
At the dawn of spring 63 |
0 Беларусь, мая шыпшына 84
Беларуская песня 86
Усход...... 90
To our native land..... What Janka thought carting wood to the town......
O Bielarus, my briar-rose cherished..
Byelorussian song
Sunrise
Kternity
The stones of Brest fortress
Роднай старонцы 80
Што думае Янка, везучы дровы ў горад 82
RYGOR BARADULIN
Вечнасць 118
камяні Брэсцкай
крэпасці g
..85
..87 ..91
119
119
■|- ■
I
аЛЕСЬ ГАРУН
ALES GARUN
Песня-звон — *6
*• 70 74 Матчын 7fi
упрыпар «••••
Восенскіспеу
ЯНКАЛУЧЫНА JANKA LUCHINA
УЛАДЗІМІР ДУБОЎКА ULADZIMIR DUBOUKA
УЛАДЗІМІР КАРАТКЕВІЧ WLADZIMIR KARATKEVICH
ПЯТРУСЬ БРОЎКА PYATRUS BROUKA
Надзя-Надзейка......,».. 112
Родная песня „116
Song-bell
Snowstorm
Spring
Mother's gift.... Sultry weather Autumn song..
Dawn choir......
Autumn
The beginning ..
The book of spring Bielarus
Nadzia-Nadziejka.. My native song
.. 95 .. 97 ..99 103 105 113
117
АРКАДЗЬ КУЛЯШОЎ ARKADZ KULYASHOU
Элегія 120
Я хаце абавязаны прапіскаю... 122
Elegy *„.„..„.^121
I owe my mother all — my name at table ....123
ПІМЕН ПАНЧАНКА PIMEN PANCHANKA
Лясы нырнулі
ў хмары шэрыя.... ... 124
Вечны агонь............ ......— 126
Краіна мая........... ................ 128
Белыя яблыні ...........132
Grey clouds swept o'er the forest speedily 125 The flame everlasting ...127 My country. ™™..129
The white apple-trees... 133
MAKCIMTAHK
MAKSIM TANK
Ave Maria..—.............— |
— 136 |
Ave Maria..........*.. |
—137 |
Шчасце.... |
138 |
Happiness........... |
139 |
Наднарачанскія сосны |
—140 |
Pines above lake Naroch.,141 |
|
ПЯТРОГЛЕБКА PYATRO GLEBKA
Аб чым спяваюць
салаўі? ........... 142
Агні 144
Of what do the nightingales sing?*. 143
Lights ^......145
СЯРГЕЙ ГРАХОЎСКІ SYARGEIGRAKHOUSKI
Дубовы ліст— |
„...148 |
The Oak Leaf....»—,— |
«—T49 |
Сэрца,— |
„...148 |
Aching heart |
......149 |
Змяркаецца рана |
|
It grows dark |
|
увосень |
.....150 |
in autumn quickly.... |
.„.„151 |
Якяжыўбез цябе |
-..152 |
Could 1 live without you... 153 |
|
АНАТОЛЬ ГРАЧАНІКАЎ ANATOL GRACHANIKAU
Гэта яшчэ не ноч.„.„й..„„.™„156 It is still not yet night.-. 157
КАСТУСЬ КІРЭЕНКА KASTUS KIREYENKA
Ранак ідзе — —158 The morning goes
forth!..™ —,——159
Пасля навальніцы 160 After the storm -—.161
style="position: absolute; top: 0.01in; left: 0.9in"
Недзе на зялёнай Somewhere on the river
пойме Ніла — 162 Nile's green delta 163
Благаславенне тым,
хто ў бітве паў............................ 164
Едзе восень .... 166
Нёман 168
Мойбудан 170
Blessing 165
Autumn goes , 167
Nioman 169
My tent 171
Дзяўчынцы 172 To a girl 173
Люблю. 174 I love our land 175
178
180
179
181
Our forefathers..... In our small town.
Продкі
У горадзе малым
I thought that it was spring alone I loved 183
How long it is the storks have not appeared 185
Seek me out 187
Ты пакліч мяне 186
К’
ЕЎДАКІЯЛОСЬ
YEUDAKIA LOS
HIHA МАЦЯШ NINA MATSYASH
Красавік
188 April
189
МІКОЛА АРОЧКА
MIKOLA AROCHKA
АНАТОЛЬ АСТРЭЙКА
anatolastreika
АЛЕСЬ БАЧЫЛА ALYES BACHILA
КАНСТАНЦЫЯ БУЙЛО
KANSTANTSIA BUILO
Я думала, люблю адну вясну. 182
Як доўга не вяртаюцца буслы 184
ЯЎГЕНІЯЯНІШЧЫЦ YAUGENIA YANISHCHITS
АЛЯКСЕЙ РУСЕЦКІ ALYAKSEI RUSETSKI
Жаўранак .. 190 У зоне цішыні „ 190 |
Skylark .....— j 9| Zone of silence „ „„„191 |
ВАЛЯНЦІНТАЎЛАЙ
VALYANTSIN TAU LAI
Таварышу маёй вясны........... 192 |
Comrade of my spring..,..........л 93 |
АЛЯКСЕЙ ЗАРЫЦКІ ALYAKSEIZARYTSKI
Дзяўчына і каваль 196 Калі 6 я ведаў...» .......—. 198 |
The girl and the smith,,„„„ 197 If i only knew..„„„„^„„..„™..„199 |
АНАТОЛЬВЯЛЮПН ANATOL VIALUHIN
Спелы 6op 200 Вечар.... -202 |
The ripe forest.,..«.„...„..„......-..„201 Evening —203 |
ВАСІЛЬВІТКА
VASIL VITKA
Дома 204 Верасы 208 |
At home................ ...205 Heathers .......209 |
МІХАСЬ БАШЛАКОЎ MIHAS BASHLAKOV
Вандроўны шлях ....... 210 Яшчэ леціцца 212 Ha ўсё неба адзін „.212 Плача кнігаўка........................... 214 Незваротнае ....„..„.,....„,„„>..„..218 |
Wandering „.„..„„„„„.„„««......^211 As in summer .„...„-„.... 213 Alone in the heavens „„.„„.„„.213 A lapwing is crying .„„„...„„„„.215 Irretrievable „„„„„„«„.219 |
ЛЕАНІД ДРАНЬКО-МАЙСЮК LEANID DRAN'KO-MAYSUK |
|
He веру, што ён лепшы за мяне„. .220 |
I don't believe he's better than I am.„<*^1 |
АРТУРВОЛЬСКІ ARTHUR VOLSKY |
|
Камяні „.......>,222 |
Stones.„.. |
МІКОЛА ШАБОВІЧ MIKOLA SHABOVICH
Сэрцатрасенне 226 Пакуль не позна...1 220 |
Heartquake 227 Until it's late .. 227 |
НАВУМ ГАЛЬПЯРОВІЧ NAVUM GALPYAROVICH
Я — вучань — Птушкі пішуць мне ......228 Я веру рыфмаванаму 228 |
1 am a pupil. Birds write down for me 229 1 trust a rhymed-line, like the dearest friend 229 |
ТАЦЦЯНА СІВЕЦ TATSIANA SIVETS «Назаўтра» — і вязніца, і палац Гэтанедля мяне! ••••••• Я не ўмею хадзіць па вадзе...232 |
«Tomorrow» — is a palace and a cell 231 It's off my beat! I can't go water face 233 |
Літаратурна-мастацкае выданне
МЕЛОДЫЯ
НАТХНЕННЯ
A
MELODY OF INSPIRATION
Ha беларускай i англійскай мовах
Складальнік
Сінькевіч Таццяна Аляксандраўна
Адказны
за выданне Т.Ф.
Рослік
Рэдактары:
Т.А.
Сінкевіч, К.І. Яроцкая
Мастацкі
рэдактар А.П.
Сітайла
Камп'ютарная
вёрстка МЭ.
Малярэвіч
Падпісана да друку 23.01.2012.
Фармат 54 х 90 7«. Папера афсетная.
Друк
афсетны. Гарнітура Myriad
Pro.
Ум.-друк.
арк.13,5.
Ул.-выд. арк. 8,0.
Тыраж 1100 экз. Заказ 55.
Рэспубліканскае
ўнітарнае прадпрыемства
«Выдавецтва
«Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся
Броўкі
Міністэрства інфармацыі
Рэспублікі Беларусь
ЛН
№
02330/0494061 ад 03.02.2009.
Зав. Калініна, 16,220012, г. Мінск, Рэспубліка Беларусь.
ААТ
"Чырвоная зорка"
ЛП №
02330/0552716 ад 03.04.2009.
1-ы Загарадны зав., 3,220073, г. Мінск, Рэспубліка Беларусь.
Мелодыя натхнення
A melody of inspiration
|
Ш |
■ ' Il 1 |
1 |
|
&ЯЯ |
Ms |
K |
0607-9
tifJli' llhil
978-985-1
1Nioman is the principal river of Byelorus, running through the Minsk and
Hrodna regions. , .. , _ ,
2 Libava (now Lepaya) is the Latvian port from which Byelorus emigrants regulaply set sail.
